II. Перепишите предложения, заменяя старые слова на неологизмы.

1. О firma ile mukavele yapmağa kati karar verdik. 2. Bu sene iktisadi halimiz iyi değildir. 3 Görüşlerimiz daima samimi geçiyor. 4. Affedersiniz sualinize cevap veremedim. 5. Şehrimizde hayat çok pahalı oldu, iktisat bir buhran geçiriyor. 6. Erol Ayşeden bir mektup aldı, bu mektup Erolda eski aşkını uyandırdı. 7. Son günlerde Ayşe sabahleyin daima mahzun uyanıyor. 8. Bu kadin bir çocuk doğurdu, fakat kendisi öldü. 9. Öğrenci vazifesini yapmak için çantasından defter, cetvel, silgi ve kurşun kalem çıkardı ve hazırladı. 10. Zavallı kadın kendisinde daima bir tabanca bulundurdu. О katil kadına bu kadar dehşet verdi. 11. Ben Macaristanda doğdum, fakat hayatım Amerikada geçti. 12. Uzun seneler Polonyada kaldım, fakat buna rağmen Lehçe bilmiyorum. 13. Din hayatınızda mühim bir yer tutuyor. 14. Ahmet elli yaşına girdi, artık başı ak oldu. 15. Evvela bu yolu takip ettim, sonra geniş bir meydana çıktım. 16. Bu ağaç güzeldir, gövdesi ak ve incedir. 17. Din hayatımıza tesir ediyor. 18. Tavuğu kesemedim, başını vücudundan ayıramadım. 19. Samimi cevaplarına rağmen onunla anlaşamadık ve ayrı yaşamağa devam ettik. 20. iki sene evvel yazın birkaç dehşetli gün yaşadim. 21. Yemek hazır, evvela yemek ye, sonra balık tutmağa devam et. 22. Bu mukavele bizim için büyük bir ehemmiyet taşıyor. 23. Vücudu çok ağırdır, onu kaldıramıyorum ve yatağa bırakamıyorum. 24. Iki saat evvel bu öğrenciyi hastaneye kaldırdık.

Турецкие поговорки

Ahmet almadı, Mehmet te vermedi.
Buldum bilemedim, bildim bulamadım.
Söz bir Allah bir.

Загадки

О kimdir, kendi başını kesiyor? (duman)

Sende var, bende var, onda da var. (at)

Обороты и выражения

Garson! — Официант!
Hoş geldiniz! — Добро пожаловать!
Hoş bulduk (Hoş buldum)! - Рад вас видеть в добром здравии (ответ на “Добро пожаловать!”)
Yine buyrun!- Приходите еще!
Nasıl olur? — Как же так?
Afiyet olsun! — Приятного аппетита!
Allah senden razi olsun! — Ну, спасибо!
Hanımefendi — Госпожа! Сударыня!
Çok naziksiniz! — Вы очень любезны!
Zaran yok! — Не беда!
Öyle deme! — Ну не скажи!
zaten — уже, и без того уже ..,
Hesap lütfen! Счет, пожалуйста!
Madem oyle,… Раз так, …
Yapma! Что ты?! Это невозможно!

Диалог

Zararı yok

- Garson! Gel, oğlum!
- Geliyorum, hanımefendi! Günaydın! Hoş geldiniz!
- Hoş buldum! Çok naziksiniz! Lokantanızı Çok seviyorum. Sizde daima güzel tavuk var.
- Özür dilerim, fakat bugün tavuk yok, getirmediler.
- Allah Allah! Nasıl olur! Şey … Zararı yok! Başka ne var? Balık var mı?
- Balık ta yok, balık bitti.
- Sahi mi? Yapma, oğlum! Bunalım mı geçiriyoruz?
- Evet, hanımefendi, ekonomik durumumuz çok ağır.
- Öyle deme, oğlum, öyle deme, о kadar da değil!… Peki, zararı yok! Şey…Ya ne var?
- Soğan ve turp. Tuz ile ekmek te var.
- Hay Allah sizden razı olsun! Zaten tavuk ve balıktan bıktım. Madem öyle, bir zahmet, ekmekle soğan getir!
- Buyrun, hanımefendi, soğanla ekmekler! Afiyet olsun!
- Garson! Hesap lütfen! Borcum ne kadar?
- iki bin ruble. Lokantamız pahalıdır, biliyorsunuz.
- Peki, peki, zararı yok! Ben lokantanızı çok seviyorum. Buyrun paranızı.
- Teşekkür ederim! Yine buyrun!
- Allaha ısmarladık!
- Güle güle!

Контрольные упражнения

I. Прочитайте и переведите следующие вопросительные словосочетания.Произнесенные в виде одной синтагмы с фразовым ударением на слоге, предшествующем вопросительной частице mı, они имеют значение переспроса. В виде синтагмы с фразовым ударением на çok, az или числительном и словесным ударением на слоге, предшествующем вопросительной частице mı, они имеют значение собственно вопроса.

а) 1. Сок keçi mi? 2. Çок tezgah mı? 3; Çok Türk mü? 4. Iki katip mi? 5. Beş sapka mı? 6. Üç arslandan mı? 7. Çok elmadan mı? 8. Az tebeşir mi? 9. Bir iğneden mi? 10. Üç gemide mi? 11. Çok işten mi? 12. Çok tarak mı? 13. Çok baldan mi? 14. Çok ekmekten mi? 15. Çok kitapta mı? 16. Iki gecede mi? 17. Bir aksamda mi? 18. Üç tepeye mi? 19. Beş tabancayı mı? 20. Bir tırnak mı? 21. Bir kara tahtada mi?

б) 1. Много пассажиров? 2. Много врачей? 3. Много ламп? 4. Трое русских? 5. От многих председателей? 6. На пяти языках? 7. В пяти газетах? 8, В пяти цветах? 9. Мало лесов? 10. Много воды? 11. Три самолета? 12. Многим домам? 13. От большого количества соли? 14. У многих людей? 15. За пять дней? 16. За один месяц? 17. Из трех тетрадей? 18. В три вазы? 19. На пяти ветках?

II. Прочитайте и переведите следующие фразы, организуя их в виде одной синтагмы, состоящей из двух и более тактем. Обращайте внимание на локализацию фразового ударения на наиболее значимом по смыслу слове.

а) 1. Yeni bir derse başla. 2. Iyi insanlardan söz et. 3. О eski gazeteyi incele. 4. Şu düz yoldan yürü. 5. О tepeye yönel. 6. Bu şeftalileri yolla. 7. Şu güzel gömleği seç. 8. Bu bahçede top oyna. 9. Tabancanı temizle ve doldur. 10. Şu oluğu daralt. 11. Beş işçi yolla. 12. Şu ayrı kara tahtaya yaz. 13. Bu parayı götür. 14. Ucuz tütün iç. 15. Yüksek bir dağ seç. 16. Iyi bir turp getir. 17. Boş binada mı çalışıyorsunuz? 18. Akıllı bir keçi mi arıyorsun? 19. Renkli taraklardan mi veriyorsunuz? 20. Yabancı dil mi öğreniyoruz? 21. Küçük kılıcı mı aldın? 22. Yakın lokantaya mı gidiyoruz? 23. Şu büyük tezgahta mı çalıştınız? 24. Bu eski uçakları mı aldık? 25. çok sigara mı içiyorsun? 26. Çok elma mı yedin? 27. Ne kadar tuz alıyorsunuz? 28. Çok işe mi başladı? 29. Az para mı aldım? 30. Iki ayrı okula mı gittiler? 31. Soğuk süt mü içtin? 32. Beş kilo mu verdiniz? 33. Çok av bulamadı mı? 34. Çok kitap okuyamadın mı? 35. Çok oöğrenci ile mi konuşabildin? 36. Çok maldan mı söz etti?

б) 1. Он ест мало супа? 2. Он режет ровную доску? 3. Разве я спрашиваю об этом пассажире? 4. Ты почистил вазу? 5. Ты завернул книгу в эту толстую бумагу? 6. Зачем ты покупаешь такую дорогую лампу? 7. Он ест холодный суп? 8. Ты надел чистую рубашку? 9. Ты пришила красивые пуговицы? 10. Разве мы не выбираем большие деревья? 11. Он несет новые тетради? 12. Он тебе дал много меда? 13. Вы берете много хлеба? 14. Вы погрузили товар на суда? 15. Мы шагаем по широкой дороге?