Напишите эти предложения в вопросительной форме прошедшего продолженного времени

1. Bize bakıyordu

2. Akşam için yemek yapıyordum

3. Misafirlerle salonda oturuyordunuz

4. Adamlar caddede yürüyorlardı

5. Sen o dili öğreniyordun

6. Mutfakta yemek yiyorduk

 

Напишите эти предложения в указанном в скобках времени

1. Bu işi bitirdik (gelecek zaman)

2. Yarın akşam bize gelecek misiniz? (şimdiki zaman)

3. Arabayı ondan daha hızlı sürüyor (geniş zaman)

4. O arabaya bineceğiz (zorunluluk durumu)

5. Adam fotoğraf çekiyor (-ebilmek yapısı + geçmiş zaman)

6. Kitapları okuyacaksınız (geçmişte devamlı halı)

7. Onu içecek misin? (şimdiki zaman)

8. Bu adamla evlenmeyecek (geçmiş zaman)

 

Переведите на русский язык

1. Son otobüse bindim; bu yüzden geç kalmadım

2. Çok hoş bir kız. Onunla konuşmak istiyor musun?

3. Çok susadık. Bir şişe su verebilir misiniz?

4. Bir gürültü duydum. Sen duydun mu?

5. Çocuklar oyuncakla oynuyorlardı. Anneleri konuşuyorlardı ve onları izliyorlardı

6. İlk evin neredeydi?

7. Ne hoş bir kartpostal bu!!! Onu almak istiyorum

8. Soğandan insanlar ağlar

 

Переведите на турецкий язык

1. Он посылает открытку из Америки каждый месяц

2. Он и его подруга шли в ресторан

3. Почему ты не отремонтировал радио?

4. Она порезала (срезала) самые красивые розы в саду

5. Не приезжай сюда в феврале. Я приеду к тебе в марте

6. Осторожно!! Твой стакан может упасть со стола.

7. Для пикника мы готовили мясо с луком и другую еду

8. Ты хочешь пить? Я тебе налью молока или воды?

 

 

Урок 72

НОВЫЕ СЛОВА. ПРОШЕДШЕЕ ПРОДОЛЖИТЕЛЬНОЕ ВРЕМЯ – ПРОДОЛЖЕНИЕ. СУФФИКС –DİĞİ ZAMAN

 

Geç kalmak	Опаздывать	Çok geç kaldım. Patron kızacak
Satıcı	Продавец	Kapının önünde bir satıcı var
Ara sıra	Время от времени, иногда	Ara sıra buraya gelir ve bir bardak bira içer
Fiyat	Цена	Bu kolyenin fiyatı nedir?
Anlam	Значение	Bu sözcüğün anlamını bilmiyorum
Garip	Странный	Çok garip bir öykü dinledim
Mum	Свеча	Bu mum diğerinden daha uzundur
Kamyon	Грузовик	Onun kamyonu var. Bavulları taşıyabilir

Geç kalmak

Мы уже знакомы с этим словом по текстам и упражнениям из прошлых уроков. Вкратце вспомним его использование.

Geç kaldım я опоздал

Bu sabah çok geç kaldı она очень опоздала сегодня утром

Geç kalma! не опаздывай

Daima geç kalırlar они всегда опаздывают

ПРОШЕДШЕЕ ПРОДОЛЖИТЕЛЬНОЕ ВРЕМЯ – ПРОДОЛЖЕНИЕ

В прошлом уроке мы узнали: как строится утвердительная и вопросительная форма этого времени. В этом уроке изучим отрицательную форму.

BEN

Yazmıyordum я не писала

Beklemiyordum я не ждал

Oynamıyordum я не играла

Seyretmiyordum я не смотрел

 

Odamı temizlemiyordum я не убирал в своей комнате

Ofiste çalışmıyordum я не работала в офисе

 

SEN

Yazmıyordun ты не писал

Beklemiyordun ты не ждала

Oynamıyordun ты не играл

Seyretmiyordun ты не смотрела

 

O evde yaşamıyordun ты не жил в том доме

Onunla konuşmuyordun ты не разговаривала с нею

 

O

Yazmıyordu он не писал

Beklemiyordu она не ждала

Oynamıyordu она не играла

Seyretmiyordu он не смотрел

 

Mutfakta yemek yapmıyordu она не готовила еду на кухне

Fotoğraf çekmiyordu он не фотографировал

 

BİZ

Yazmıyorduk мы не писали

Beklemiyorduk мы не ждали

Oynamıyorduk мы не играли

Seyretmiyorduk мы не смотрели

 

Salonda oturmuyorduk мы не сидели в зале

Bu otele gitmiyorduk мы не уезжали в этот отель

 

SİZ

Yazmıyordunuz вы не писали

Beklemiyordunuz вы не ждали

Oynamıyordunuz вы не играли

Seyretmiyordunuz вы не смотрели

 

Araba sürmüyordunuz вы не водили машину

Resime bakmıyordunuz вы не смотрели на картину

 

ONLAR

Yazmıyorlardı они не писали

Beklemiyorlardı они не ждали

Oynamıyorlardı они не играли

Seyretmiyorlardı они не смотрели

 

Evden çıkmıyorlardı они не выходили из дома

Yatak odasında sigara içmiyorlardı они не курили в спальне

 

Babasına yardım etmiyordu он не помогал своему отцу

İşçiler patronla konuşmuyorlardı рабочие не говорили с боссом

Arkadaşlarımla yürümüyordum я не шел пешком с моими друзьями

Almanca öğrenmiyordun ты не учил немецкий

Kapıyı kapamıyordunuz вы не закрывали дверь

Zeytin yemiyorduk мы не кушали маслины

 

Очень часто встречается такая ситуация, когда предложение, построенное в прошедшем продолжительном времени, сопровождается другим предложением, связанным с ним по смыслу. Время этого второго предложения также прошедшее. Для того, чтобы объединить эти два предложения в одно, используется особый суффикс – diği zaman. (возможны еще варианты –dığı zaman, -duğu zaman, -düğü zaman, – tiği zaman, –tığı zaman, -tuğu zaman, -tüğü zaman)

Рассмотрим пример:

Ben geldim я пришла

O kitap okuyordu он читал книгу

Второе предложение стоит в прошедшем продолженном времени. Если во время исполнения какого-либо действия в этом времени, одновременно выполняется и другое, то при объединении двух частей в одно предложение, в первой его части к корню глагола прибавляем суффикс –diği zaman (не забывая про личные окончания после -diği) и получаем вот что:

Ben geldim я пришла

Ben geldiğim zaman когда я пришла

Kitap okuyordu он читал книгу

Ben geldiğim zaman kitap okuyordu. Когда я пришла, он читал книгу

Обе части переводятся в прошедшем времени, а точнее - вторая часть – в прошедшем продолженном.

Ben Gittiğim zaman когда я пошел

Sattığım zaman когда я продала

Gördüğüm zaman когда я увидел

Bulduğum zaman когда я нашла

Duyduğum zaman когда я услышал

Yürüdüğüm zaman когда я шел (пошел)

Getirdiğim zaman когда я принес

 

Ben sesi duyduğum zaman kızım uyuyordu когда я услышал этот звук, моя дочь спала

Pencereyi açtığım zaman onlar konuşuyorlardı когда я открыл окно, они разговаривали

 

Sen geldin ты пришла

Sen Geldiğin zaman когда ты пришла

Gittiğin zaman когда ты ушла

Sattığın zaman когда ты продал

Gördüğün zaman когда ты увидел

Bulduğun zaman когда ты нашла

Duyduğun zaman когда ты услышала

Yürüdüğün zaman когда ты шел (пошел)

Getirdiğin zaman когда ты принесла

 

Geldiğin zaman televizyon izliyorlardı когда ты пришел, они смотрели телевизор

Çayı getirdiğin zaman kahve içiyordu когда ты принесла чай, он пил кофе

 

O geldi он пришел

O geldiği zaman когда он пришел

Gittiği zaman когда она ушла

Sattığı zaman когда она продала

Gördüğü zaman когда он увидел

Bulduğu zaman когда он нашел

Duyduğu zaman когда она услышала

Yürüdüğü zaman когда она шла

Getirdiği zaman когда она принесла

 

O geldiği zaman yemek yiyorduk когда она пришла, мы кушали

Telefon ettiği zaman mektup yazıyordu когда он позвонил, она писала письмо

Arkadaşını gördüğü zaman otobüse biniyordu когда он видел твоего друга, тот садился на автобус

Kapıyı açtığı zaman satıcı gidiyordu когда она открыла дверь, продавец уходил

 

Biz geldik мы пришли

Biz geldiğimiz zaman когда мы пришли

Gittiğimiz zaman когда мы уехали

Sattığımız zaman когда мы продали

Gördüğümüz zaman когда мы увидели

Bulduğumuz zaman когда мы нашли

Duyduğumuz zaman когда мы услышали

Yürüdüğümüz zaman когда мы пошли пешком

Getirdiğimiz zaman когда мы принесли

 

Biz içeri girdiğimiz zaman misafirler gidiyordu когда мы вошли (внутрь), гости уходили

Onu bulduğumuz zaman bizi bekliyordu когда мы его нашли, он нас ждал

Anneni gördüğümüz zaman evi temizliyordu когда мы увидели твою мать, она убирала в доме

Patronla konuştuğumuz zaman bizi dinliyordunuz когда мы говорили с начальником, вы нас слушали

Siz geldiniz вы пришли

Siz geldiğiniz zaman когда вы пришли

Gittiğiniz zaman когда вы ушли

Sattığınız zaman когда вы продали

Gördüğünüz zaman когда вы увидели

Bulduğunuz zaman когда вы нашли

Duyduğunuz zaman когда вы услышали

Yürüdüğünüz zaman когда вы пошли пешком

Getirdiğiniz zaman когда вы принесли

 

Siz geldiğiniz zaman bahçede oturuyorlardı когда вы пришли, они сидели в саду

Ofise gittiğiniz zaman müdürü bekliyordu когда вы пошли в офис, он ждал директора

Sigara içtiğiniz zaman öğretmen geliyordu когда вы курили, учитель приходил

Telefon ettiğiniz zaman uyuyorduk когда вы позвонили, мы спали

ОБРАТИТЬ ОСОБОЕ ВНИМАНИЕ!!!!!

Onlar geldi они пришли

Onlar geldiği (geldikleri) zaman когда они пришли

Gittiği (gittikleri) zaman когда они ушли

Sattığı (sattıkları) zaman когда они продали

Gördüğü (gördükleri) zaman когда они увидели

Bulduğu (buldukları) zaman когда они нашли

Duyduğu (duydukları) zaman когда они услышали

Yürüdüğü (yürüdükleri) zaman когда они пошли пешком

Getirdiği (getirdikleri) zaman когда они принесли

 

Geldikleri zaman bahçede oturuyorduk когда они пришли, мы сидели в саду

Ofise gittikleri zaman müdürü bekliyordu когда они пошли в офис, он ждал директора

İçeri girdikleri zaman ben dışarı çıkıyordum когда они вошли, я уходил

Telefon ettikleri zaman sen duş yapıyordun когда они позвонили, ты принимал душ

 

MEVSİMLER

Bir yılda dört mevsim var. İlkbahar, yaz, sonbahar ve kış.

Yazın hava sıcaktır. İnsanlar genellikle yazı severler. Tatil için bir yere giderler. Denizde yüzerler. Parklarda otururlar. Pikniğe giderler. Çocuklar parkta oynarlar.

Kışın hava soğuktur. Çocuklar okula giderler. Parklar boştur. Kar yağar. Türkiye’de kışın genellikle soğuk olur. Türkiye’nin doğusu batıdan daha soğuktur. Doğuda çok kar yağar.

Sonbahar ve ilkbaharda hava çok soğuk değildir. Yağmur yağar. Sonbaharda ağaçların yaprakları düşer. İlkbaharda yeni yapraklar gelir.

 

ДОМАШНЯЯ РАБОТА

Перевести текст

2. Придумайте предложения с этими глаголами и местоимениями (или существительными) в прошедшем продолженном времени:

1. Ben, gitmek

2. O, izlemek

3. Gül, vermek

4. Kamyon, gelmek

5. Onlar, oturmak

6. Top, oynamak