Мы уже выучили количественные числительные от 1 до 10.

Sıfır ноль

Bir один

İki два

Üç три

Dört четыре

Beş пять

Altı шесть

Yedi семь

Sekiz восемь

Dokuz девять

On десять

 

Теперь рассмотрим числительные от 10 до 20.

On 10

On bir 11

On iki 12

On üç 13

On dört 14

On beş 15

On altı 16

On yedi 17

On sekiz 18

On dokuz 19

Yirmi 20

 

Yirmi bir 21

Yirmi iki 22

Yirmi üç 23

Yirmi dört 24

Yirmi beş 25

Yirmi altı 26

Yirmi yedi 27

Yirmi sekiz 28

Yirmi dokuz 29

Otuz 30

 

Kırk 40

Elli 50

Altmış 60

Yetmiş 70

Seksen 80

Doksan 90

Yüz 100

 

Yedi çocuk семь детей

On iki kalem двенадцать карандашей

On beç öğrenci пятнадцать учеников

Yirmi iki oda двадцать две комнаты

Yirmi sekiz öğretmen двадцать восемь учителей

Otuz üç işçi тридцать три рабочих

Kırk beş ev сорок пять домов

Altmış beş çanta шестьдесят пять сумок

Seksen iki kedi восемьдесят две кошки

Doksan dört kapı девяносто четыре двери

 

В турецком языке вместе с количественными числительными зачастую используется слово tane. Вышеуказанные выражения можно также сказать в следующем виде:

 

Yedi tane çocuk 7 (штук) детей (по=русски мы так не говорим)

On iki tane kalem 12 (штук) карандашей

On beş tane öğrenci 15 (штук) учеников

Yirmi iki tane oda 22 (штук) комнат

Yirmi sekiz tane öğretmen 28 (штук) учителей

Otuz üç tane işçi 33 (штуки) рабочих

Kırk beş tane ev 45 (штук) домов

Altmış beş tane çanta 65 (штук) сумок

Seksen iki tane kedi 82 (штуки) кошки

Doksan dört tane kapı 94 (штук) дверей

 

Evde yedi tane çocuk var в доме есть 7 (штук) детей

Evde yedi çocuk var в доме есть 7 детей

 

Как мы видим, для нашего понимания русского перевода, смысл обоих предложений одинаков.

 

Çantada on iki tane kalem var в сумке есть 12 штук карандашей

Okulda on beş tane öğrenci var в школе пятнадцать учеников

Burada kırk beş tane ev var здесь есть 45 домов

Fabrikada altmış beş tane çanta var на фабрике есть 65 сумок

Parkta seksen iki tane kedi var в парке есть 82 кошки

Orada doksan dört tane kapı var там есть 94 двери

 

Творческое задание…Диалог

Сделать построчный перевод!

Adnan – Аднан – мужское имя

Yıldız – Йилдыз – женское имя

ADNAN: Merhaba.

YILDIZ: Merhaba Adnan

ADNAN: Nasılsın?

YILDIZ: Sağ ol, iyiyim. Sen nasılsın?

ADNAN: Ben de iyiyim

YILDIZ: Bu sabah deniz soğuk mu?

ADNAN: Hayır değil, ama hava soğuk

YILDIZ: Evet. Bu akşam otelde misin?

ADNAN: Hayır değilim. Evdeyim

YILDIZ: Ev nerede?

ADNAN: Lokantanın yanında

YILDIZ: İyi günler

ADNAN: İyi günler.

ДОМАШНЕЕ ЗАДАНИЕ

1. Сделать перевод творческого задания

2. Ответьте на эти вопросы, используя слова в скобках

1. Kalem nerededir? (masanın üstünde)

2. Çocuk nerededir? (arabanın içinde)

3. Bardaklar nerededir? (dolabın içinde)

4. Okul nerededir? (fabrikanın yanında)

5. Köpek nerededir? (evin üstünde)

6. Sandalyeler nerededir? (otobüsün yanında)

7. Elbiseler nerededir? (yatağın üstünde)

 

Объедините нижеприведенные пары в предложения.

1. Ev – içinde 6. Tabak – içinde

2. Kapı – yanında 7. Ağaç – yanında

3. Top – üstünde 8. Buzdolabı – üstünde

4. Salon – içinde 9. Kitap – üstünde

5. Köprü – üstünde 10. At – yanında

 

4. Перепишите нижеприведенные предложения, пользуясь примером

Пример: odanın içinde yatak var – odada yatak var

1. Evin içinde polisler var

2. Köprünün üstünde arabalar var

3. Arabanın içinde çanta var

4. Buzdolabının içinde peynir var

5. Kutunun içinde kitaplar var

 

5. Перепишите эти предложения, пользуясь таким примером:

Пример: odada yatak var – odanın içinde yatak var

1. Yatakta elbiseler var

2. Bahçede kediler var

3. Okulda öğretmenler var

4. Masada bilgisayar ve radyo var

5. Sepette portakal ve elma var

 

6. Перепишите следующие предложения, пользуясь новым примером:

Пример: odanın içinde yatak var – yatak odanın içindedir

1. Fabrikanın içinde işçiler var

2. Evin yanında park var

3. Sandalyenin üstünde kitaplar var

4. Ağacın üstünde kedi var

5. Hastanenin yanında eczane var

 

Напишите эти цифры словами: 6–9–16–24–35–48–53–61–72–89–93.

Урок 14

НОВЫЕ СЛОВА, КРАТКИЕ ОТВЕТЫ НА ВОПРОСЫ С ЛИЧНЫМИ МЕСТОИМЕНИЯМИ. ЦВЕТА.NASIL, ARKASINDA,ALTINDA, ÖNÜNDE.

 

Altında	под	ağacın altında bir adam var
Arkasında	позади, сзади	polis evin arkasındadır
Önünde	перед	öğrenciler okulun önünde midir?
Renk	цвет	elbise ne renktir?
Mavi	голубой	o top mavidir
Siyah	черный	araba siyah mıdır?
Yeşil	зеленый	yeşil elbise nerededir?
Beyaz	белый	kediler beyazdır
Kırmızı	красный	kırmızı çanta sandalyenin üstündedir
Sarı	желтый	sarı kutu buradadır
Nasıl	как	bugün nasılsınız?
Kahverengi	коричневый	kahverengi ev sinemanın yanındadır
Bugün	сегодня	ben bugün evdeyim

КРАТКИЕ ОТВЕТЫ НА ВОПРОСЫ С ЛИЧНЫМИ МЕСТОИМЕНИЯМИ

На вопрос: Sen bir öğretmen misin?

Можно ответитьEvet, ben bir öğretmenim

Или Hayır, ben bir öğretmen değilim.

На этот вопрос также можно ответить и кратко:Evet, öğretmenim или Hayır, değilim.

Рассмотрим следующие предложения:

O bir doktor mudur?	evet doktordur	он доктор?	да, доктор
O hastanede midir?	hayır, değildir	она в больнице?	нет
Sen bahçede misin?	evet, bahçedeyim	ты в саду?	да, в саду
Sen bir avukat mısın?	hayır, değilim	ты адвокат?	нет
Siz işçi misiniz?	evet, işçiyiz	вы рабочие?	да, рабочие
Siz lokantada mısınız?	hayır, değiliz	вы в ресторане?	нет
Onlar hemşire midir?	evet, hemşiredir	они медсестры?	да, медсестры
Onlar sinemada mıdır?	hayır, değildir	они в кино?	нет
Ben bir öğretmen miyim?	evet, öğretmenim	я учитель?	да, учитель
Biz öğrenci miyiz?	hayır, değiliz	мы студенты?	нет
Köpek bahçede midir?	evet, bahçededir	собака в саду?	да, в саду
Sen bir işçi misin?	hayır, değilim. Ben işadamıyım	ты рабочий?	нет, я бизнесмен
Siz mühendis misiniz?	hayır, değiliz Biz doktoruz	вы инженеры?	нет, мы врачи

 

ЦВЕТА

Слова beyaz, sarı, mavi и т.д. могут выступать как в качестве существительного, так и в качестве прилагательного. В качестве прилагательного, они ставятся перед существительными.

 

Sarı elbise желтое платье

Kırmızı çanta красная сумка

Beyaz top белый мяч

Mavi deniz голубое море

Yeşil ağaç зеленое дерево

Siyah sandalye черный стул

Kahverengi halı коричневый ковер

 

Sarı elbise buradadır желтое платье здесь

Kırmızı çantalar dükkandadır красные сумки в магазине

Beyaz top odadadır белый мяч в комнате

Yeşil ağaç bahçededir зеленое дерево в саду

Kahverengi halı nerededir? Где коричневый ковер?

 

В качестве существительного это слова строят предложения с помощью окончаний –dır, –dir, –dur, dür.

Elbise sarıdır платье – желтое

Top beyazdır мяч – белый

Ağaç yeşildir дерево – зеленое

Deniz mavidir море – голубое

Sandalye siyahtır стул – черный

Halı kahverengi midir? Ковер коричневый?

Çantalar kırmızı değildir сумки не красные

КАКОГО ЦВЕТА?

Для того, чтобы спросить о цвете предмета используется выражение ne renk. В русском языке его эквивалент: какого цвета?

Çanta ne renktir?	çanta beyazdır	какого цвета сумка?	сумка белая
Arabalar ne renktir?	arabalar mavidir	какого цвета машины?	машины голубые
Kalem ne renktir?	kalem kahverengidir	какого цвета карандаш?	карандаш коричневый
Elmalar ne renktir?	elmalar kırmızıdır	какого цвета яблоки?	яблоки красные

 

В вопросе можно опустить окончание tir, а в ответах соответствующие окончания –dır, –dir, –dur, dür

Çanta ne renk?..............beyaz

Kutu ne renk? ……......siyah

 

NASIL – как

NASIL является вопросительным словом. В русском языке ему соответствует слово – как.

Рассмотрим разные способы его употребления:

 

Sen nasılsın? Как ты (поживаешь)?

Siz nasılsınız? Как вы (поживаете)?

O nasıl? Как он (поживает)?

Çocuklar nasıl? Как дети?

Fatma nasıl? Как Фатма?

Hemşire nasıl? Как медсестра?

Ev nasıl? Как дом?

Bu araba nasıl? Как (вам) эта машина?

Şu elbise nasıl? Как (вам) это платье?

Hava nasıl? Как погода?

 

Посмотрим теперь на ответы на эти вопросы:

Ben iyiyim хорошо

Biz iyiyiz (мы) хорошо

O iyidir (он, она) хорошо

Çocuklar kötüdür дети плохо

Farma iyidir Фатма (поживает) хорошо

Ev büyüktür дом большой

Bu araba eskidir эта машина старая

Şu elbise uzundur то платье длинное

Hava sıcaktır погода жаркая.

 

ARKASINDA – позади, за

 

Слово arkasında является послелогом, как и раннее изученные слова yanında, üstünde, içinde. По–русски оно означает – позади, за. Его употребление в предложении такое же, как употребление других пройденных нами послелогов.

Kapının arkasında за дверью

Öğrencinin arkasında за студентом

Kutunun arkasında за коробкой

Köprünün arkasında за мостом

Parkın arkasında за парком

Evin arkasında за домом

Okulun arkasında за школой

Otobüsün arkasında за автобусом

 

Ağacın arkasında за деревом

Bardağın arkasında за стаканом

Yatağın arkasında за кроватью

Çocuğun arkasında позади ребенка

 

Kapının arkasında bir adam var за дверью есть мужчина

Kedinin arkasında bir köpek var позади кошки есть собака

Kutunun arkasında top var mı? За коробкой есть мяч?

Köprünün arkasında bir ev var за мостом есть дом

Hastanenin arkasında eczane var за больницей есть аптека

Parkın arkasında bir hastane yok позади парка нет больницы

Evin arkasında bahçe var mı? За домом есть сад?

Doktorun arkasında hemşireler var позади врача есть медсестры

Otobüsün arkasında bir taksi var за автобусом есть такси

Ağacın arkasında ev var mı? Позади дерева есть дом?

Bardağın arkasında şişe var за стаканом есть бутылка

Yatağın arkasında bir dolap var позади кровати есть шкаф

Sözlüğün arkasında defter yok за словарем нет тетради

 

Adam kapının arkasındadır мужчина за дверью

İşçiler fabrikanın arkasındadır рабочие позади завода

Top kutunun arkasında değildir мяч не за коробкой

Ev köprünün arkasında mıdır? Дом за мостом?

Hastane parkın arkasındadır больница за парком

Bahçe evin arkasında değildir сад за домом

Hemşireler doktorun arkasında mıdır? Медсестры позади врача?

Taksi otobüsün arkasındadır такси за автобусом

Ev ağacın arkasındadır дом позади дерева

Bardak şişenin arkasında değildir стакан не за бутылкой

Dolap yatagğn arkasındadır шкаф за кроватью

Defter sözlüğün arkasında mıdır? Тетрадь за словарем?

 

ALTINDA – под

Послелог altında означает по–русски – под. К нему применимы все предыдущие правила для раннее изученных послелогов.

Buzdolabının altında под холодильником

Pencerenin altında под окном

Kutunun altında под коробкой

Köprünün altında под мостом

Fincanın altında под чашкой

Sepetin altında под корзиной

Televizyonun altında под телевизором

Otobüsün altında под автобусом

 

Ağacın altında под деревом

Bardağın altında под стаканом

Yatağın altında под кроватью

Kitabın altında под книгой

 

Çantanın altında bir kitap var под сумкой есть книга

Busdolabının altında kalem var mı? Под холодильником есть карандаш?

Kutunun altında ahantar yok под коробкой нет ключа

Kedinin altında küçük bir kutu var под котом есть маленькая коробка

Köprünün altında gemi yok под мостом нет корабля

Fincanın altında tabak var под чашкой есть тарелка

Sepetin altında halı yok под корзиной нет ковра

Televizyonun altında masa var mı? Под телевизором есть стол?

Otobüsün altında küçük bir köpek var под автобусом есть маленькая собака

Ağacın altında çocuklar var под деревом есть дети

Yatağın altında kedi yok под кроватью нет кошки

Sözlüğün altında bir kalem var под словарем есть карандаш

Kitabın altında kalem var mı? Под книгой есть карандаш?

 

Kitap çantanın altındadır книга под сумкой

Kalem buzdolabının altında mıdır? Карандаш под холодильником?

Anahtar kutunun altında değildir ключ не под коробкой

Gemi köprünün altındadır корабль под мостом

Tabak fincanın altındadır тарелка под чашкой

Halı sepetin altında değildir ковер не под корзиной

Masa televizyonun altında mıdır? Стол под телевизором?

Küçük köpek otobüsün altındadır маленькая собака под автобусом

Çocuklar ağacın altındadır дети под деревом

Kedi yatağın altında değildir кошка не под кроватью

Defter sözlüğün altındadır тетрадь под словарем

Kalem kitabın altında mıdır? Карандаш под книгой?

 

ÖNÜNDE – перед

Послелог önünde по–русски означает – перед.

Lokantanın önünde перед рестораном

Pencerenin önünde перед окном

Kutunun önünde перед коробкой

Köprünün önünde перед мостом

Adamın önünde перед мужчиной

Öğretmenin önünde перед учителем

Okulun önünde перед школой

Şoförün önünde перед водителем

Ağacın önünde перед деревом

Bardağın önünde перед стаканом

Uçağın önünde перед самолетом

Kitabın önünde перед книгой

 

Kapının önünde bir adam var перед деврью есть мужчина

Sandalyenin önünde çanta yok перед стулом нет сумки

Lokantanın önünde kırmızı bir araba var перед рестораном есть красная машина

Radyonun önünde şişe var mı? перед радио есть бутылка?

Köprünün önünde arabalar yok перед мостом нет машин

Adamın önünde bir çocuk var перед мужчиной есть ребенок

Öğretmenin önünde öğrenci var mı? перед учителем есть ученик?

Okulun önünde iki kadın var перед школой есть 2 женщины

Otobüsün önünde kedi yok перед автобусом нет кошки

Uçağın önünde arabalar var перед самолетом есть машины

Bardağın önünde kaşık yok перед стаканом нет ложки

Kitabın önünde sözlük var mı? перед книгой есть словарь?

Yatağın önünde dolap var перед кроватью есть шкаф

 

Adam kapının önündedir мужчина перед дверью

Çanta sandalyenin önünde değildir сумка не перед стулом

Kırmızı araba lokantanın önündedir красная машина перед рестораном

Şişe radyonun önünde midir? бутылка перед радио?

Çocuk adamın önündedir ребенок перед мужчиной

Öğrenci öğretmenin önünde midir? ученик перед учителем?

Kedi otobüsün önünde değildir кошка не перед автобусом

O televizyonun önündedir она перед телевизором

Arabalar uçağın önündedir машины перед самолетом

Kaşık bardağın önündedir ложка перед стаканом

Sözlük kitabın önünde midir? словарь перед книгой

Dolap yatağın önünde değildir шкаф не перед кроватью

 

 

ТВОРЧЕСКОЕ ЗАДАНИЕ – СДЕЛАТЬ ПЕРЕВОД ТЕКСТА

Bir sokak

Burası Çamlık Sokak. (Сосновая улица). Eski bir sokaktır.

Büyük ve eski evler var. Yeni evler de var.

Sokakta bir araba var. Bir adam ve bir çocuk arabanın içindedir. Arabanın önünde bir köpek var. Köpeğin yanında yaşlı bir adam var. Sokakta kedi de var. O, eski bir evin önündedir. (Подсказка, в этом предложении речь идет о кошке).

Evin arkasında bahçe var. Ağaçlar ve çiçekler bu bahçededir

Eczane eski evin yanındadır. Eczanenin yanında bir dükkân var.

Elbiseler ve çantalar dükkânın içindedir.

Dükkânın önünde ne var? Sarı bir taksi var. Şoför taksinin yanındadır. O genç bir şofördür.

Taksinin üstünde bir köpek var. O ne renk? Beyaz bir köpektir

Taksinin önünde bir otobüs var. Küçük bir otobüstür. Otobüsün içinde dört erkek ve beş kadın var.

ДОМАШНЯЯ РАБОТА

1. Сделать перевод текста «Bir sokak». Ответьте на вопросы, пользуясь словами в скобках

1. Adam nerededir? (araba – içinde)

2. Kadın nerededir? (ev – önünde)

3. Köpek nerededir? (ağaç – altında)

4. Bilgisayar nerededir? (masa – üstünde)

5. Şoför nerededir? (otobüs – arkasında)

6. Ev nerededir? (hastane – yanında)

 

2. Выберите подходящее слово, чтобы заполнить пропуск:

1. Ben ………...yim. a. Doktor, b. İşadam, c. Hemşire, d. Öğretmen

2. Hakan evin ………..dir a. Yanında, b. Altında, c. Arkasında, d. Önünde

3. Bu dükkân ………..dir a. Küçük, b. Büyük, c. Pahalı, d. Eski

4. Sen …………...sun a. Öğrenci, b. Erkek, c. Çocuk, d. Kötü

5. Siz …………...sınız a. Genç, b. İyi, c. Yaşlı, d. Çirkin

6. Biz ……………….iz a. İyi, b. Öğrenci, c. Genç, d. Yaşlı