Порядок слов в турецком предложении

В каждом языке существует определенный порядок слов в предложении, правила построения предложений. На протяжении более чем 30 уроков мы пытаемся на практике постичь законы построения турецких предложений.

В турецком языке первым в утвердительном предложении как правило должно быть подлежащее, а сказуемое должно стоять в конце.

Ben iyiyim

Sen evdesin

O zengindir

Biz gidiyoruz

Onlar bakıyorlar

Adam konuşuyor

Manav satar

Çocuklar oynar

Ben yüzerim

 

Дополнение ставится сразу после подлежащего. Оно может быть определенным или неопределенным.

Manav portakal satar

Kadın evi temizler

Bebek sütü içer

Adam kitabı okumuyor

Annem kek yapmıyor

Çocuk kapıyı açıyor

 

Дополнения также бывают прямыми и косвенными. В одном предложении могут встречаться и те, и другие.

Adam kitabı çocuğa veriyor

Meyveyi masaya koy

Kitapları arkadaşıma getiriyorum

 

Косвенное дополнение может идти следом за подлежащим.

Kadın mutfağa gidiyor

İşadamı Ankara’ya gider

Otobüs durağına yürürler

Ağaçlara koşuyoruz

 

Обстоятельства места и времени могут использоваться в начале предложения, сразу за подлежащим

Annem yarın buraya geliyor

Kadın her gün parka gider

Mühendis bugün şirkette çalışıyor

 

Обстоятельства места и времени могут менять свое положение в предложении

Annem buraya yarın geliyor

Yaşlı adam mutfakta her sabah kahvaltı eder

Kadın parka her gün gider

 

Обстоятельства места и времени могут использоваться и в начале предложения

Yarın annem buraya geliyor

Her gün kadın parka gider

Bugün sinemaya gidiyoruz

 

 

Слова к тексту:

Hafta sonu конец недели, выходные

Muhasebeci бухгалтер

Birlikte вместе

Hukuk Fakültesi юридический факультет

Şişli европейский район в Стамбуле

 

BİR HAFTA SONU

Bugün Pazar. Mehmet Bey ve ailesi evde. Onlar Pazar günleri geç kalkar.

Mehmet Bey bir muhasevecidir. O çok çalışır. Cumartesi günleri de çalışır. Onun şirketi Şişli’dedir. Bir turizm şirketidir. Onun karısı Canan Hanım bir bankada çalışır. Banka da Şişli’dedir. Canan Hanım be Mehmet Bey sabahleyin birlikte işe giderler.

Mehmet Bey’in oğlu Sinan Hukuk Fakültesine gider. O iyi bir öğrencidir. Bugün evde derse çalışıyor.

Onlar şimdi salonda kahvaltı ediyorlar. Masada peynir, zeytin, ekmek, reçel, bal ve tereyağı var. Kek de var. Mehmet Bey ve Canan Hanım çay içiyor. Sinan çayı sevmiyor. O portakal suyu içiyor.

Mehmer Bey ve Canan Hanım bu akşam sinemaya gidiyorlar. Onlar sinemayi severler.

Yarın Pazartesi. Mehmet Bey ve Canan Hanım işe gidiyorlar. Sinan da okula gidiyor.

 

ДОМАШНЕЕ ЗАДАНИЕ

Сделать перевод текста

2. Ответьте на эти вопросы, используя слова в скобках

Пример: o kadın ne yapar? (tren – binmek)……..o kadın trene biner

1. Çocuk ne yapar? (çikolata – yemek)

2. O nereye gider? (postane)

3. Annem ne zaman çalışır? (her gün)

4. Şu öğretmen ne öğretir? (Fransızca)

5. Polis nereye bakar? (o taksi)

 

3. Задайте вопросы к предложениям так, чтобы ответом были слова в скобках

Пример: O (Ankara’ya) gelir……o nereye gelir?

1. Annem (her akşam) seni bekler

2. Sebzeyi (bu süpermarketten) alırım

3. Biz her zaman (bu lokantada) yemek yeriz

4. Burada (ayakkabı) satarlar

5. Her yıl (Bodrum’a) giderler

 

4. Напишите эти предложения в вопросительной и отрицательной форме:

1. Her gün ofise yürürüz

2. Her akşam balkonda otururlar

3. Annem erken yatar

4. Ben bu fılmi severim

5. Garson portakal suyu getiriyor

 

Переведите на русский язык

1. Bu akşam nereye gidiyoruz?

2. Doktorlar her sabah ne yaparlar?

3. Bu sabunu kim kullanır?

4. Her gün erkek arkadaşına telefon eder

5. Bu yıl İzmir’e gidiyor musun?

6. Adam her ay şirketten para alır

7. Bu filmi seyreder misiniz?

 

6. Переведите на турецкий язык:

1. Девушка приезжает в дом своего дяди в Алании каждый год

2. Они не идут в офис пешком

3. Что ты делаешь в этой большой и чистой комнате?

4. Где она ждет нас?

5. Ей не нравится футбол

6. Когда ты сделаешь завтрак?

 

Урок 33

НОВЫЕ СЛОВА, ОТРИЦАТЕЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ В РАСШИРЕННОМ ВРЕМЕНИ. ОБЗОР НАСТОЯЩЕГО И РАСШИРЕННОГО ВРЕМЕНИ. YOK, HİÇ, YA DA (VEYA).

 

Bitirmek	оканчивать, заканчивать	işini ne zaman bitiriyorsun?
Dar	узкий, тесный	yol çok dardır
Geniş	широкий, просторный	dükkanınız geniş mi yoksa dar mı?
İnce	худой, изящный, тонкий	öğretmenin kitabı incedir
Kalın	толстый, густой, плотный	paltom çok kalındır
Başlamak	начинать	film şimdi başlıyor

ОТРИЦАТЕЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ В РАСШИРЕННОМ ВРЕМЕНИ

Сперва давайте разберемся, как создавать отрицательные вопросы в настоящем времени. Для этого нужно добавить вопросительные суффиксы в соответствии с личной формой глагола к предложению в отрицательной форме.

Ben gitmiyorum

Sen gitmiyorsun

O gitmiyor

Biz gitmiyoruz

Siz gitmiyorsunuz

Onlar gitmiyor(lar)

 

Ben gitmiyor muyum? Я не иду?

Sen gitmiyor musun? Ты не идешь?

O gitmiyor mu? Он/она не идет?

Biz gitmiyor muyuz? Мы не идем?

Siz gitmiyor musunuz? Вы не идете?

Onlar gitmiyorlar mı? Они не идут?

 

Onu dinlemiyor muyum? Я его не слушаю?

Bu çatalı kullanmıyor musunuz? Вы не пользуетесь этой вилкой?

Kahvaltı etmiyor musun? Ты не завтракаешь?

Yarın gelmiyor muyuz? Мы не идем завтра?

Soruya cevap vermiyor mu? Она не отвечает на вопрос?

Sekreter mektupları yazmıyor mu? Секретарь не пишет писем?

Müdür bugün gelmiyor mu? Директор сегодня не приезжает?

Misafir bu odada uyumuyor mu? Гость не спит в этой комнате?

Annen yemek yapmıyor mu? Твоя мать не готовит?

Onun evine gitmiyor musun? Ты не идешь к нему домой?

Televizyon seyretmiyor muyuz? Мы не смотрим телевизор?

Bu salonda oturmuyor musnuz? Вы не сидите в этой гостиной?

Evlerini satmıyorlar mı? Они не продают свой дом?

 

Теперь рассмотрим эту констуркцию в расширенном времени. Для ее образования следует использовать тот же метод, как и в образовании отрицательных вопросов в настоящем времени.

 

Ben gitmem

Sen gitmezsin

O gitmez

Biz gitmeyiz

Siz gitmezsiniz

Onlar gitmez(ler)

 

Ben gitmem mi? /gitmez miyim? Я не иду?

Sen gitmez misin? Ты не идешь?

O gitmez mi? Он /она не идет?

Biz gitmez miyiz? Мы не идем?

Siz gitmez misiniz? Вы не идете?

Onlar gitmezler mi? Они не идут?

 

Onu dinlemez misin? Ты его (обычно) не слушаешь?

Her gün bu otobüse binmez misiniz? Ты не садишься на этот автобус каждый день?

Kahvaltı etmez mi? Она (обычно) не завтракает?

Burada oturmaz mıyız? Мы (обычно) не сидим здесь?

Soryua cevap vermez mi? Он (обычно) не отвечает на вопросы?

Sekreter mektupları yazmaz mı? Секретарь не пишет письма?

Müdür her sabah gelmez mi? Директор не приходит каждый день?

Misafir bu odada uyumaz mı? Гость не спит в этой комнате?

Annen yemek yapmaz mı? Твоя мать не готовит?

Onun evine gitmez misin? Ты не ходишь к нему в дом?

Televizyon seyretmez miyiz? Мы не смотрим телевизор?

Bu salonda oturmaz mısınız? Вы не сидите в этой гостиной?

Evlerini satmazlar mı? Они не продают свой дом?