Дала хIаллак ца деш, шаьш дитина бахьана,

Жимачу къомо, цера^н къинош тIе а лаьцна,

Ялсамане ца боьлхуш, дуьнен чохь Iийнарш

Нохьа-пайхамара^н тIаьхье юйла, уьш Нохчий буйла.

 

 

128. Дуьнен чохь адамаш дукха ма даьржина,

Царна юккъехь къинош дерш кIезиг ма бац,

И къинош ловш долу къам

Нохьа-пайхамара^н тIаьхье ма ю.

 

129. Аш лайна къинош ловр долуш дуьнен чохь къам ма дац,

И къинош ла^н, дуьнен чу валале бусалба хила ма везара.

 

 

130. Шу^н наной^н, йижарий^н бIаьргех доьвлла хиш

Везачу Дала цхьана метте схьагулдича,

Дуьненах хIорд хир ма бара.

 

 

131. Шу^н дайший, вежарший, дегнаш къийлина,

Царна хилла ницкъ

Везачу Дала цхьана метте схьагулбича,

Дуьне, пиллиг ва санна, ловзор дара цу ницкъо.

 

132. Аш лайна халонаш

Везачу Дала цхьана метте схьагулйича,

ХIокху дуьнен чу тарлур ма яцара.

 

 

133. Эзар шерашкахь Iазапехь шу дахкар,

Шу резадолуш, аш тIелаьцна некъ бу, шуна.

 

134. Шуна ма мотталаш, Дела шу дицдина Iаш ву,

Шу Iазапера даха, дуьне хIаллакда^н дезара Везачу Дела^н,

Шу резадацара дуьне Дала хIаллакда^н,

И ду шуна коьрта бахьана шу Iазапехь латторан.

 

135. Дела ву, шуна, дуьнен чохь олу дош хууш верг,

Дела ву, шуна, дуьнен чохь боккху ког хууш верг,

Ма мотталаш шуна, Дела шу дицдина Iаш ву.

Шу Iазапехь латтор эрна дац, шуна,

Шу балехь латтор эрна дац, шуна.

Дуьнен чохь бусалба дин аш довзийтина,

Дала къинхетам бийр бу шух,

Аш шай^н декхар кхочушдина.

 

136. ТIееана шуна дика зама, тIееана шуна хаза зама.

ТIееана шуна дуьнен чохь паччахь цхьаъ хила веза зама,

ТIееана шуна дуьнен чохь цхьа Да хила веза зама,

ТIееана, шуна, дуьнен чохь Дела воцчуьна^н лай хила йиш йоцу зама.

 

137. Шу доха ма доха, ва Нохьа-пайхамара^н тIаьхье,

Шу дицда^н йиш йоцу къам ду везачу Делан,

Везан Дела вогIу шуна дуьнен чу шу Iазапах хьалхадаха,

Кхи^н хьоьгур яц, шуна, аш халонаш, баланаш.

ТIекхаьчна, шуна, бусалбачу нахана - ялсамане,

Iесачу нахана - жоьжагIате.

 

 

138. Шу къинтIера ца довлахь, дуьне хи буха гIур ма ду,

Шу къинтIера ца довлахь, дуьне хIаллакхир ма ду,

ТIаккха хаьий шуна, шу Далла дукха дезна къам дуйла?»

 

 

139. « Ва Везан ва Дела, ва Воккхун ва Дела,

Са паргIатдели-кха тха^н, хьо вист ва хилча,

Тхо кхоьруш дерг-м, тхаьш хьоьгу халонаш, баланаш

Стенна хьоьгу цахаар, дарий.

 

140. Тхо реза ду, хьуна, кхи^н дIа а Iазапехь латта,

Ма делахь хIаллак хIара хаза дуьне.

 

141. Дуьнена^н халонех тхо доьлла, хьуна.

Дела реза хилчахьана, тхуна кхи^н хIума ца оьшу».

 

142. Везан Дела шу кхи^н Iазапехь латто йиш йолуш вац,

Везан Дела шу кхи^н баланехь латто йиш йолуш вац.
  Дела дуьнен чу веана нийсо дIахIотто,

Алийша аш шайна лууш ва дерг.

 

143. « Ва Везан ва Дела, ва Воккхун ва Дела,

Тхо къинтIера доьвли, хьуна, адамашна,

Бусалба дин тIеэца уьш реза ва белахь,

Оха эзар шерашкахь хьегна къа эрна ма дайтахьа,

Дехьа кхи^н цкъа а оха хьайга доьхург».

 

 

144. « Дика ду, жима къам, ахь доьхург дийр ду Везачу Дала,

Дуьнен чохь иман диллинарг, дуьнена^н рицкъ а делла,

Дуьнен чохь вуьтур ву Дала.

Иман цадиллинарг жоьжагIате вохуьйтур ву Везачу Дала.

 

145. Дуьнен чу кхел я^н Iийса-пайхамар воуьйтур ву Дала,

Ше^н накъостий эвлаяаш а болуш.

И де тIекхаьчча, шу паргIатдоьвр ма ду,

Чехкар-гIалех даккхийдеш, дехаш Iаш хир ма ду.

146. Дуьнена^н къаьмнаша Нохчий шух эр ма ду,

Дуьнена^н къаьмнаша Адама-пайхамара^н мотт буьйцур ма бу.

Хуур ду дуьнена^н къаьмнашна,

Дала даздина даийтина бусалба къам Нохчий дуйла.
Нохчий^н къам бахьанехь шаьш дуьнен чохь дехийла,

Цара хьегна халонаш, баланаш шаьш бахьанехь хьегнийла.

 

147. Ва инзардер ду дуьнена^н и къаьманаш:

«Ма бусалба дог хила деза оцу Нохчий^н къома^н,

Эзар шерашкахь Iазапехь даьллина,

Тхо бахьанехь халонаш, баланаш цара лайна.

ХIу^н къам ду-те и Нохчий^н къам?!

ХIу^н гIиллакхаш ду-те оцу Нохчий^н къома^н?!

Ма шатайпа къам хила деза-кха и Нохчий^н къам.

Тосур дара-кха ас гергарло оцу Нохчий^н къомаца,

Лелор дара-кха ас гергарло оцу Нохчий^н къомаца.

 

 

148. Дуьнен чохь долу рицкъ оха дIалур дара царна,

Дуьнен чохь хIума оха оьшуьйтур дацара царна.

Муха кхочур дара-те тхо оцу Нохчий^н къомана тIе.

Муха тосур дара-теша оха цаьрца гергарло?

 

149. Ва Везан ва Дела, ва Воккхун ва Дела,

Доьвзийтахьа тхуна и бусалба жима къам».

 

150. Жима Нохчий^н къам Дала шуна доьвзуьйтур ду.

Дела воцург, цера^н паччахь хилла вац,

Дела воцург, цера^н Да хилла вац,

Дела воцчуьна^н, уьш лай хилла бац.

 

151. Адама-пайхамара^н мотт,

Дуьххьара царна белира Везачу Дала.

Нохьа-пайхамара^н цIарах цIе

Тиллинера Везачу Дала, Нохчий ва аьлла.

 

152. Бусалбан, дуьнен чу бовлале, кхоьллинера Дала уьш.

Маршо, царна санна, езаш дуьнен чохь садолу хIума яцара.

Маьрша шаьш дитичхьана, кхи^н хIума оьшуш уьш бацара.

 

153. Нохчий^н къам ду, шуна, оцу Кавказа^н лаьмнашкахь,

Нохьа-пайхамар хIорд-кеманца охьавоьссинчу цу меттехь.

ГIаланаш цера^н ю, оцу лекхачу лаьмнашка хьалкхочуш,

Дуьнена^н даьхни цера^н ду, ворхI дуьне кхаббал,

Царна оьшуш хIума дац, гергарло ва доцург.

 

 

154. Хьаша-да тIеоьцуш бу, шай^н ваша ва санна.

ГIиллакхаш шайл хаза дац, мотт церачул оьзда бац,

Юьхь-сибата^н хазалло и лаьмнаш къагийна.

 

 

155. Малх Iуьйранна схьакхетачу ва хенахь,

Шу оцу малхе хьажалаш, гур ду ва шуна,

И маьлха^н зIаьнарш дIахьаьжина меттиг

Нохчийчоь ва юйла.

Шу суьйранна батте хьажалаш, гур ду шуна,

Оцу лекхачу лаьмнаш тIехьара и бутт схьаболуш.

 

156. Оцу билгалонашца шу дIадолхахь,

Шу Нохчий^н махка кхочур ду.

Цига дIакхаьчча, стаг, бусалба воцург,

Бусалба дине воьрзур ву,

Бусалба верг, бусалба динехь чIагIлур ву.

 

 

157. Дела^н ялсамане — Нохчийчоь хир ма ю,

Дуьнена^н рицкъ, цига дIакхаьчча, шуна дицлур ду.

Цера^н дега^н хазалла шуна цигахь гур ма ю,

Луур дуй-те шуна цигара юхадахка?!

 

158. Ма хазалла елла царна дуьнен чохь Дала!

Хилалаш бусалба, и Нохчий ва санна,

Дала шу дицдийр дац, шу бусалба ва хилахь,

Бу шуна и Нохчий^н мохк Далла дукха безна,

Бу шуна и Нохчий Далла дукха безна.

 

 

159. Леладелаш гергарло цу Нохчий^н махкаца,

Леладелаш гергарло цу Нохчий^н къомаца,

Бу, шуна, уьш дуьнен чохь бусалба дин даржийнарш,

Бу, шуна, уьш дуьнен чохь бусалба дин даржо берш.

 

160. Бусалба дин даржора^н ше^н некъаш ду, шуна,

Массо къомана кхочуш бу и некъ,

Делахь а, нохчашна кхаьчна болу некъ

Дуьнен чохь кхехьалур болуш кхи^н къам дацара, шуна.

И хала некъаш цара эзар шерашкахь дарна,

Везачу Дала царна дуьненахь а, эхартахь а ялсамане елла.

 

161. Дуьненахь царна Дала еллачу ялсамане хьажа

Оьхур ду кхи^н долу ва къаьмнаш.

И ялсамане шайна схьагича,

Цу Нохчий^н къома^н хаза гIиллакхаш шайна доьвзича,
Бусалба хилла бе^н, цигара юхабоьрзур бац уьш.

И Дела^н некъ белла Везачу Дала Нохчий^н къомана,

Iийса-пайхамар дуьнен чу вале, бусалба дин даржо.

 

                                                                                 Амин

 

 

                 

^3.07.2001 БисмиллахIир-рохьманир-рохьим

 

162. Далла дезна цхьа къам дара, ше^н цIе Нохчий ва йолуш.

Нохьа-пайхамара^н тIаьхье ва хилар билгал ва доккхуш,

Цул хьалха кхоьллина къам дуьнен чохь ма дацара.

 

 

163. Майралла, хьуьнаралла цу къомана Ас ма еллера,

Хазалла, дикалла цу къомана Ас ма еллера,

ГIиллакхаш, оьздангалла Ас царна ма еллера,

Мисканиг-вехаш верг цхьатера цара лорура.

Жимачуьнца жима бара уьш,

Воккхачуьнца баккхий бара уьш.

 

164. Дош шай^н лардан хууш бара уьш,

Дош хьан-хьанна а луш бацара уьш.

Бера^н нана лорура цара шина боьршачу стега^н меха,

Йишица-вешица ларам бара цера^н,

Хьаша-да тIеэца хаьара царна.

 

 

165. Тапчий, шаьлтий цара лелайора,

Вуьжуш-гIоттуш, шайца цхьаьна.

Дийнахь а, буьйсанна а кийча дин бара цера^н,

Оьшучунна орцах ваха.

 

166. Шадерриге а цаьрца долу и дика гIиллакхаш

Со дийцина вер ма вац.

Ду, шуна, цаьрца дуьненахь а, ялсаманехь а

Хила деза дика гIиллакхаш.

И дика гIиллакхаш шай^н цIийца долуш,

Уьш дуьнен чу кхоьллинера Ас.

 

167. ХIокху доккхачу ва дуьнен чохь,

Эзар шерашкахь Iазапехь лаьтташехь,

Шай^н цIий лардинарш Нохчий бе^н бацара, шуна.

Шай^н цIийца бу, шуна, уьш бусалбан дин долуш.

 

168. ЦIийца бусалба ва хила атта ма дац, шуна,

ЦIийца бусалба ва хила хала ма ду, шуна,

Халонаш, баланаш, цIий лардеш, хьегнера цара,

И шадерриге а гуш Воккхун Дела ма вара.

 

169. ЦIий доцург, дуьне дош хеташ уьш ма бацара.

ЦIий лардан хууш уьш ма бара.

Шаьш бусалба бу, бохуш,

Мохь хьоькхуш лелачарна дуьйцу шуна Ас,

Бусалба динца верг, ше^н цIийца хила веза, шуна,

Ше^н цIийца и бусалба ва велахь,

Дуьнен чохь, эхартахь цунна хIума ма оьшур дац.

 

170. Дуьлолаш, хьовсалаш оцу Нохчий^н махке,

Дуьлолаш, хьовсалаш оцу Нохчий^н къоме,

Дала диц ца до, шуна, бусалба ше^н ва къам.

Оьшучохь, рицкъ ло шуна цо,

Оьшучохь, ницкъ ло шуна цо.

 

171. Я рицкъах а, я ницкъах а да^н хIума дац, шуна,

И Дала шуна делла дацахь.

Дала шуна и делла дац, шу бусалба ва дацахь.

172. Бусалбан гIиллакхаш жимачу къомехь ду, шуна,

Бусалбан хаза мотт жимачу къомехь бу, шуна.

Иэцалаш цаьргара и хаза гIиллакхаш шайна тIе,

Эцалаш цера^н и оьзда мотт шайна тIе,

ТIаккха хир ду, шуна, шай^н цIийца шу бусалба.

 

173. Дуьнен чохь го тасарх, хир ма дац, шуна,

Цу къома^н санна, и хаза гIиллакхаш,

Дуьнен чохь го тасарх, хир ма дац, шуна,
И къам санна, оьзда мотт багахь болуш къам.

 

174. Ва Везан ва Дела, ва Воккхун ва Дела,

Ахь дуьйцу и къам, ялсаманехь бе^н, хила йиш ма яц.

Тхо кхача йиш ма яц оцу къомана тIе.

Царна тIекхача, ялсамане даха деза тхо,

Ялсамане даха ма кийча дац-кха тхо.

 

175. Ва Везан ва Дела, ва Воккхун ва Дела,

Бусалба дин оха лела ма дора,

Дела некъ оха лела ма бора,

Муха кхочур ду-те тхо оцу жимачу къома тIе,

Уьш болчу ялсамане?

 

176. Бусалбан дин цIийца дацара шу^н,

Дела^н некъ цIийца бацара шу^н.

Цера^н гIиллакхаш аш тIе ца эцахь,

Шу цIийца бусалбан хила йиш ма яц,

Цера^н оьзда мотт аш ца бийцахь,

Шу бусалба хила йиш ма яц.

 

177. Ас буьйцур бу шуна уьш болчу боьду некъ,

Шаьш цига дIакхаьчча, шу цец ма довлалаш,

Цигахь шайна гиначу оцу хазачу махкахь,

Цигахь шайна гиначу оцу хазачу къомах.

 

178. Делах ша тешаш верг, бусалба дин лелош верг

Цецвала йиш яц, шуна.

Делан ницкъ чIогIа буй, шуна хаа деза, шуна,

Делан рицкъ дукха дуй, шуна хаа деза, шуна,

Шу даха деза оцу хазачу махка,

Шу даха деза оцу оьздачу къома тIе.

 

179. Дуьнен чохь дуьне хIаллакхуьлучу заманахь,

Дуьнен чохь Нохьа-пайхамар волучу заманахь,

Дала кIелхьарадаьккхина, Нохчий аьлла цIе тиллина,

Ше^н хIорда кеманца Нохьа-пайхамаре

Оцу Кавказ ва олуш йолчу, хазачу меттиге

Охьа ма диллийтира, оцу Нохьа-пайхамаре,

Хьа^н тIаьхье Со яйта йиш йолуш ма вац, аьлла.

 

180. Цу хенахь дуьйна дехаш ду и къам

Оцу хазачу меттигехь, Нохчий^н ва махкахь.

Цигахь ду лекха лаьмнаш, сийна буц ва яьлла,

Цигахь ду шовданаш, шайл шийла кхи^н доцуш,

Цигахь ю хьаннаш, стигала хьала ва хьоьжуш,

Цера^н ду хаза Iалам, дуьнен чохь кхи^н доцу.

 

181. Эзар шерашкахь халонаш цара ловчу хенахь,

Цера^н цIий бех ца далийта,

Букъ ларбеш хуьлура и лекха лаьмнаш,

Мацаллех, хьогаллех оцу шийлачу шовдано уьш бузабора.

 

 

182. Стигала хьоьжучу оцу юькъачу хьаннаша Деле ва доьхура:

«Ва Везан ва Дела, ва Воккхун ва Дела,

Дехьа оцу жимачу Нохчий^н къомана гIо,

Дуьнен чохь а, эхаратахь а

ЦIий бехда^н йиш йолуш къам ма дац и,

Лардехьа цера^н цIий, са мел долчунна оьшур дара-кха и.

 

183. Цу цIийца дара-кха цера^н гIиллакхаш,

Цу цIийца бара-кха цера^н оьзда мотт,

Цу цIийца дара-кха цера^н бусалба дин,

Цу цIийца дара-кха цера^н и Иман.

 

184. Лардехьа цера^н цIий, хьо Везан ва Дела,

Лардехьа цера^н цIий, хьо Воккхун ва Дела,

Оха хьоьга деш долу дехар

Тхайгара деш ма дац, хьуна, ва Везан ва Дела.

 

185. И дехар ду хьоьга деш

Дуьнен чохь са мел долчу хIумано.

Цера^н цIий цIена ца хиллехь,

Ма хир дацара-кха тахана тхо хьоьга доIа деш.

Тхо хIинца кхетта, хьуна, бусалба дин доцург,

Кхи^н дин дуьнен чохь хила йиш йоций,

Бисмилла аьлла бе^н, ког баккха йиш йоций,

Бисмилла аьлла бе^н, хи мала йиш йоций,

Хи молуш ца хилахь, тхо хIаллакхир дуй.

 

186. Тхо тахана хIаллак ца хуьлуш дисара^н бахьана,

Цу Нохчий^н къома^н цIий цIена хилар ду.

Тхо тахана доIа да^н йиш йолуш хилара^н бахьана

Нохчий^н цIий цIена хилар ду.

 

187. Тхо тахана бусалба хилар

Нохчий^н цIий цIена хилар ду.

Тхо дуьнен чохь дахар

Нохчий^н цIий цIена хилар ду.

 

188. Ва Везан ва Дела, ва Воккхун ва Дела,

Бехьа цу къомах къинхетам,

Валахьа цу къомана орцах, олий,

ДоIа дора дуьнен чу Ас мел кхоьллинчу хIумано.

 

189. Цера^н доIанна Ас жоп ма делира,

Царна тIера аш лето къинош Ас дIа ма дехира,

Iазапера, баланера Ас уьш хьалха ма бехира,

Дуьнен чохь ялсмане Ас царна ма елира.

 

190. Ялсманехь дахар Ас царна ма делира.

Нохьа - пайхамара доIа динчу меттехь бехаш бу и Нохчий,

Дала къобалйинчу меттехь бехаш бу и Нохчий.

 

 

191. Маьлха^н зIаьнарш хьоьжучу агIор шу дIагIахь,

Шу кхочур ду дуьнен чохь Дала йиллинчу ялсмане.

Бутт дуьнен чу схьахьоьжучу агIор шу дIадолхахь,

Шу кхочур ду дуьнен чохь Дала йиллинчу ялсмане.

 

192. И ялсмане хир ю, шуна, Нохчий^н мохк цIе йолуш,

Цу махкара бераш маликех тарлур ду, шуна,

Цу махкара нах эвлаяэх тарлур бу, шуна.

 

193. Цара шуна хьоьху долу Iилма Дела^н Iилма хир ду, шуна,

Iамаделаш и Iилма, эхартахь ялсамане шаьш кхача лаахь,

Дуьнена^н ялсамане Нохчийчохь гур ю шуна.

 

194. Дуьнен чохь къинош кхи^н лета ма делаш,

Шу^н къинош тIелаца кхи^н къам хир дац, шуна.

Шай^н къинош шайх гIур ма ду шуна,

Шай^н къинойх жоп аш Суна дала дезар ду.

 

195. Дуьнен чохь бусалба дин дIахIуттучу заманахь,

Iийса-пайхамар вогIур ву дуьнен чу, кхиэл я^н шуна,
Шена юххехь Маьхьди накъост ва волуш.

Цуьнгахь хир ду, шуна, Нур тайпа тур,

Бусалба воцчунна кхел кхочушъеш и хир ву.

 

196. Буьрса дог Дала цунна делла хир ду,

Цуьна^н цIе яьккхича, бусалба воцург,

Дог иккхина, вала кхерам бу.

 

197. Хилалаш бусалба, Iийса-пайхамар дуьнен чу вале,

ЦIанделаш шай^н дегнаш, мекха дIаяккхалаш.

Цу даг чу догIу цIий цIена хила деза, шуна,

И цIий шу^н цIена хила, Нохчийчу даха деза шу,

Дела^н Iилма цигахь бе^н, Iамо йиш яц шуна.

 

 

198. Ва Везан ва Дела, ва Воккхун ва Дела,

Нохчийчу боьду некъ бовзийти Ахь тхуна,

Тхо реза ду, хьуна, Нохчийчу даха,

ГIур ду, хьуна, тхо, тхай^н когаш ва бохуш,

Кеманаш, машенаш цига доьлхуш, тхуна оьшуш яц, хьуна.

Дуззалц яахIума, цига дIакхаччалц, юур ма яц,

Дуззалц хи, цига дIакхаччалц, оха мер ма дац,

Тхо гIур ду цу Нохчийчу, зихIарте доьлхуш санна,
Тхо гIур ду цу Нохчийчу, Хьаьжа-цIа доьлхуш санна.

 

199. Iамор ду оха и Iилма, тхай^н къаьмнашна дIадала,

Iамор ду оха и Iилма, тхаьш ялсамане кхачийта.

Кийча хир ма ду тхо, Iийса-пайхамар дуьнен чу вале,

Бусалба дегнаш а долуш,

Цу дегнаш чухула лелаш цIена цIий а долуш,

Цо йинчу кхелана тхо реза хир ма ду,

Тхайн къаьмнаш бусалба а даьхна, Iаш хир ма ду.

 

200. Бусалба дин эцаза верг дохко вер ма ву,

Бусалба дин эцаза верг къинойх вуьзна хир ма ву,

Къинош долчунна Iийса-пайхамара кхиэл

ЖоьжагIате ваха йийр ма ю.

 

201. И кхиэл кхочушъеш Маьхьди хир ма ву,

Дела^н нуьрах дина тур цуьнгахь хир ма ду.

И тур цо ластийча, дуьнена^н маьIIе кхочуш хир ма ду.

Ларлолаш цуьна^н туьрах, хилалаш бусалба,

Бусалба дин долчарах и тур леташ дац, шуна.

 

202. Варийлаш, варийлаш, сихлолаш, сихлолаш,

Iийса-пайхамар дуьнен чу вала

Дукха хан йисина яц, шуна,

И дуьнен чу веанчу дийнахь

Делера хаам хир бу шуна.

Дуьнен чохь мел долу хIума

Цхьана меттехь соцур ду, шуна,

Кийрахь долчу берана а тIехь и хаам хир ма бу,

Iийса-пайхамар дуьнен чу ваьлла, аьлла.

 

203. Бусалба дин эцаза берш, къинош летош Iийна берш,

Докхобоьвлла, Iаш хир ма бу.
Цхьаберш царах, дегнаш а лилхина, белла хир ма бу,

Уьш Дала жоьжагIате дIанисбийр ма бу.

Дийна биснарш, шина дагахь хилларш, хир ма бу,

Бусалба дин тIеэцча, хIу^н дара-теша,

Я дуьнен чохь самукъадолуш Iийча, хIу^н дара-те, бохуш.

Царна кхел Iийса-пайхамара йийр ю.

 

 

204. Къинош кIезиг долчуьнца къинхетаме хир ву,

Къинош дукха долчуьнца къинхетам боцуш хир ву,

Дуьненахь а, эхартахь а цаьргара жоп доьхур ду.

Ларлолаш оцу дийнах, бусалба воцчунна

Хала де хир ду, шуна, иза.

 

 

205. ХIора аш летийначу къиношна жоп шуьга доьхур ду.

Шуна орцах вала стаг хир ма вац, шуна,

Аш дуьнен чохь дина дика ва доцург,

Аш дуьненахь даьккхина сагIа ва доцург.

 

206. Дуьнен чуьра къинош лето нах дIа ца баьхча,

Дуьнен чуьра зулам дIадер дац,

Зулам дIа ца даьлча, зуламхой дIабоьвр бац,

Зуламхой дIа ца боьвлча, ялсамане хир яц,

Ялсамане ца хилча, бусалба хир вац,

Бусалба ца хилча, Дела^н новкъахь хир вац,

Дела^н новкъахь ца хилча, дуьне хир дац.

 

 

207. Цундела дуьне ларда^н,

Дуьнен чу воуьйту Ас и Iийса-пайхамар,

Шена юххехь Маьхьди а волуш,

Дела^н тур цуьна^н карахь а долуш.

 

208. Ларлолаш цу дийнах, довлалаш бусалба дине,

Ма хьежалаш кхиэл йе^н де тIекхачаре,

ТIаьххьара де хир ду шуна и де, бусалба воцчунна.

 

 

209. Сихлолаш, сихлолаш бусалба ва довла,

Дуьнен чохь ялсамане дIахIотта езаш ю.

Бусалба воцу стаг дуьнен чохь ва хилахь,

И хIотта йиш яц хIокху харц дуьнен чохь.

 

210. Хьо Везан ва Дела, хьо Воккхун ва Дела,

Мохьмад-пайхамар (с.I.с.) бакъ во оха,

Везан Дела цхьаъ во оха.

 

211. Дуьнен чохь бусалба доцуш,

Са чохь хIума дац, хьуна.

ЛаилахIа - иллаллахI,

ЛаилахIа - иллаллахI,

ЛаилахIа - иллаллахI.

 

                                                                              Амин

   

 

  

^4.07.2001 БисмиллахIир-рохьманир-рохьим

 

212. Дала дуьне кхоьллира ворхI дийнахь, ворхI бусий.

Цу доккхачу дуьнен чу цо кхоьллира боьрший, стей ши адам.

Маликий^н мотт Дала царшинна белира,

Маликаша Адам, Хьава, аьлла, цIераш царна техкира.

 

213. Дуьнен чохь и шиъ даха хиира,

Цера^н шиннан тIаьхье стамъелира.

Вовшашца цара буьйцург маликий^н мотт ма бара,

Цера^н долу гIиллакхаш маликий^н гIиллакхаш ма дара,

Цера^н лело дин бусалба ма дара.

 

 

214. Адам бохург маликий^н маттахь адам бохург ма дара.

Хьава бохург маликий^н маттахь схьава бохург ма дара.

Цуьна^н маьIна Ас дуьйцур ду шуна.

 

215. Адам-пайхамар дуьнен чу Дала кхоьллича,

Цунна гондIахьа маликаш хьаьвзира.

Дуьненах цецваьлла, ша бе^н, гуш

Оцу доккхачу дуьненахь хIума а доцуш,

Iаш волчу Адам-пайхамарна тIе деара и маликаш.

 

216. Уьш цуьнга дистхилира, и царах ца кхийтира,

Цхьана малико элира: «Адам ду-кха хIара, Везачу Дала дина.

 

217. ХIу^н дийр ду-те кхо, хIокху доккхачу дуьненахь

Юххехь накъост а воцуш, ма сагатдийр ду кхо? - аьлла. -

 

 

218. Ца го шуна, хIинцале а, ша дуьнен чу ваьлла валале,

ОхьатаIийна корта хьала-м ца таIабо цо.

Ша хIокху дуьнен чохь ва витахь, хIаллакхир ву-кха и.

 

 

219. Оцу Везачу Деле деха ма дезара вай,

ХIокху адамна накъост вахьара Ахь,

Дуьнен чохь Ахь елла хан яккха,

Атта хир дара-кха царшинна», - ва аьлла.

 

 

220. Дела резахилира, цо Адамна накъост вира.

Дуьххьара дина адам боьрша дара,

ШолгIа дина адам сте^н дара.

Цаьршинна хIу^н цIе тиллича, бакъахьа ду

Ца хууш, Iаш маликаш а дара.

 

 

221. ТIаккха сте^н долу адам дистхилира,

Хьава шена и дIо хиъна Iаш волу боьрша стаг, аьлла.

Маликаш цецдоьвлира,

Шай^н маттахь Дала дина адам дистхилча.

 

 

222. Цхьана малико элира:

«Вай хIокхарна хIу^н цIе тилла еза, суна хаьа, шуна.

Дуьххьара дуьнен чу даьллачу адамах Адам ала деза вай.

ШолгIа дуьнен чу даьллачу адамах Хьава ала деза вай,

ХIунда аьлча цуьна^н дуьххьара багара даьлла дош «хьава» дара.

                                                 

 

223. Иштта техкина ю «шуна» и цIераш.

Уьш маликаша техкина йолу дела,

Ю шуна уьш еза цIераш.

 

 

224. Маликаш Дела волчу дIадахара,

Адам-пайхамаррий, Хьавай дуьнен чохь даха хиира.

 

225. БIешерашкахь вехира Адам-пайхамар,

Цуьна^н а, Хьава^н а тIаьхье дуьнен чухула дIасаяьржира,

Шаьш схьабоьвлла да-нана уьш дицда^н буьйлабелира,

Маликий^н мотт бицба^н уьш буьйлабелира,

Бусалба дин цара дицдира, царна оьгIаз Дела вахара.

Дала кхел йира, дуьнен чуьра адамаш хIаллакда^н.

 

226. Ша кхел кхочушъяле Нохьа-пайхамар вахийтира цо

Адамашна тIе, ше^н хабар дIатоха.

 

227. Оцу адамашка Нохьа-пайхамара элира Дела^н дешнаш:

«ХIара дуьне кхоьллинарг Со Дела ву, шуна,

Шу^н да-нана кхоьллинарг Со Дела ву, шуна,

Шу дуьнен чу кхоьллинарг Со Дела ву, шуна,

Шу бусалба кхоьллинарг Со вара, шуна.

 

 

228. Шуна дуьнен чохь дика делларг Со вара, шуна,

Шуна маликий^н мотт белларг Со вара, шуна.

Ас мел делла дика хIума аш дицдина,

Во^н мел долу хIума аш тIе ва эцна.

 

229. Шу Делах кхоьруш дац, дай-наний дицделла шуна,

Иблисехьа дирзина шу.

Кхи^н дуьнен чохь хан яц шуна,

Бусалба дине шу ца дерзахь.

 

230. Нохьа-пайхамарах баша а ца бешира уьш,

Нохьа-пайхамара шайга дуьйцург атта хийтира царна,

И халахетта, дагахь бала ва болуш,

Нохьа-пайхамар вахара Деле вистхила.

 

231. И Нохьа-пайхамар вистхилира оцу Везачу Деле:

«Ва Везан ва Дела, ва Воккхун ва Дела,

Къинхетаме вара-кха хьо, дуьне кхоьллинарг вара-кха хьо,

Дуьнен чу садолу хIума кхоьллинарг вара-кха хьо.

Ма дехьа дуьне хIаллак, ма дехьа адамаш хIаллак,

Кхетар хир бай уьш-м, шаьш харц новкъахь дуй, аьлла».

 

232. Ва Нохьа-пайхамар, кхетачуьра уьш боьвлла,

Цера^н дагах Иблис летта.

ХIорда-кема ахь кечделахь,

Хьайна оьшу хIума оцу кемана тIе яккхалахь,

Гена некъ ахь ба^н безар бу, хьуна,

Хьай^н бусалба вежаршца.

 

233. Хьой, хьа^н тIаьхье йоцург, Дела^н новкъа воьдуш

Кхи^н стаг вац хIокху доккхачу дуьнен чохь,

Маликий^н мотт буьйцуш, кхи^н стаг вац.

 

234. Ас хIара дуьне хIорда буха дохуьйтур ду,

Хьоьга хаам бийр бу.

Катоххий, хьай^н хIорд-кема кечделахь,

Кавказа^н лаьмнашка Ас кхачор ву хьо,

Цигахь Iар-дахар хир ду хьа^н.

 

235. Сихха цIа вахара и Нохьа-пайхамар,

Чохь дийца велира иза Дала шега дина къамел,

Бусалба дог долу нах схьа ва гулбина,

ХIорд-кема дIахIоттийра цу Нохьа-пайхамара.

 

236. Дала гIо дора цунна оьшучу хIуман тIехь,

Дала дийцина де тIекхечира,

Нохьа-пайхамаре хаам хилира,

Дог Делаца долуш верг шеца схьаэцна,

ХIорд-кемана тIехиира и Нохьа-пайхамар.

Дуьнен чу хьаьдира инзаре хи,

Делаца воцуш верг хIаллакхилира,

Нохьа-пайхамар ше^н накъосташца

Кавказа^н лаьмнашка Дала схьавалийра,

Цигахь Iар-вахар цуьна^н ва хилира.

 

237. Кавказа^н лаьмнаш шена схьагича,

Кавказа^н Iалам шена схьагича,

Вистхилира и Нохьа-пайхамар:

 

238. « Ва Везан ва Дела, ва Воккхун ва Дела,

Хьо ницкъ болуш вуйла, хаьара суна,

Дела^н ницкъах Со цец ца ваьлла, хьуна,

Со цецваьлларг, Со ялсамане кхаьчна-те, аьлла, и дара, хьуна,

ХIара хаза Iалам ялсаманехь бе^н хила йиш яц», - аьлла.

 

 

239. Ва Нохьа-пайхамар, Дела^н ницкъ чIогIа бу, и хьуна хаьа.

Дела^н новкъа воьдуш верг Далла дукха везна ву,

Дала ца вицво, хьуна, Дела^н новкъа воьдуш верг.

 

 

240. Ас хьуний, хьа^н тIаьхьенний

Дуьнен чохь ялсамане йийр ма ю.

Шу Дела^н новкъара довла ма довлалаш,

Дуьнен чохь бусалба дин аш даржаделаш.

 

241. Хала ду адамаш, рицкъ шайна каракхаьчча,

Массо а хIума дицло царна.

И Ас шайна луш долу рицкъ, лаьттах доьллина,

Латтана луш доций, ца хаьа царна,

Лаьттах бел Iоьттичахьана, и рицкъ дуй, ца хаьа царна?!

 

 

242. Дела^н ницкъ чIогIа буй, диц ма ло ва царна,

ГIийлачунна, мискачунна ницкъ ма бо цара,

Дала шайга делла рицкъ дIа ца луш.

 

 

243. Шуна Ас беллачу махкахь рицкъ ду, шуна,

ВорхI дуьней, ворхI латтий кхаббал.

Ма довлалаш Дела^н новкъара, ма Iехалолаш рицкъах,

Со кхи^н цкъа оьгIазводахь, Айса кхоьллина и дуьне

ХIаллакда^н ницкъ ма бу, шуна, Соьгахь.

 

 

244. Варийлаш, ларлолаш, Дела^н новкъара ма довлалаш,

Шу Дела^н новкъара ва довлахь,

Айса ворхI дийнахь, ворхI бусий кхоьллина и дуьне,

БIаьрга^н негIар аш тохале, Ас хIаллакдийр ма ду.

ТIаккха хаьий шуна, Со, Дела, ницкъ болуш вуйла?!

 

 

245. « Ва Везан ва Дела, ва Воккхун ва Дела,

Хьо воцург Да хир ма вац тха^н,

Хьо воцург паччахь хир ма вац тха^н,

Хьо воцчуьна^н лай хир ма дац тхо.

 

246. Белахь дуьненах къинхетам,

Ма делахь хIара хаза дуьне хIаллак.

Маликий^н мотт тхуна ва белла ахь,

Маликий^н амалаш, гIиллакхаш тхуна ва делла Ахь,

Бусалба дин тхуна делла Ахь,

Ялсамане санна, меттиг тхуна елла Ахь.

 

247. Тхо доьвр ма дац, хьуна, Везачу Дела^н новкъара,

Дела^н новкъара ваьлларг, нисва^н тхо хьовсур ду,

Цуьна^н къинош тхайна оха тIелоцур ва ду.

Ма делахь хIаллак хIара хаза ва дуьне,

Доьху хьоьга, ва Везан, ва Воккхун ва Дела».

 

248. Дика ду, Нохьа-пайхамар, цера^н къинош

Хьо тIелаца реза велахь,

Дуьтур ду Ас и дуьне адамашна, акхарошна,

Са мел долчу хIуманна.

Хьай^н тIаьхьенна ахь цIе тилла, Нохчий ва алий.

Неха^н кхинош аш тIелоцур ду,

Цу къиношна шу^н жоп дала а дезар ду.

 

249. Дела^н гIоьнца бе^н, и къинош ла^н йиш ма яц,

Дела^н новкъах бе^н, и къинош ла^н йиш ма яц.

Шу доха ма дохалаш, халонаш йогIур ю шуна,

Баланаш хьоьгур бу аш, Iазапехь лаьттар ду шу,

Дела шуна юххера дIавер вац,

Дела шу^н цIийца хир ву, шуна.

 

250. Шай^н къинош ла^н атта ду, шуна,

Неха^н къинош ла^н хала ду, шуна,

Аш шайна тIеэцнарг хала мохь бу, шуна,

Дуьнен чохь шу стамделла, дIагIур ма дац, шуна,

СапаргIат Iар хир ма дац шу^н,

Неха^н кхинош шуна тIехь мел ду.

 

251. Дала шайна белла хаза мохк аш ларбелаш,

Дала шайна белла оьзда мотт аш ларбелаш,

Дала шайна делла маликий^н гIиллакхаш аш ларделаш,

Дела^н новкъара шу ма довлалаш,

Со шуьца цхьаьна хир ву, шуна.

 

 

252. « Ва Везан ва Дела, ва Воккхун ва Дела.

Тхуна оьшуш хIума дац-кха, хьоьца цхьаьна хилар бе^н,

Оха ловр ю-кха халонаш, оха ловр бу-кха баланаш,

Тхо лаьттар ду-кха Iазапехь,

Дуьне хIаллак Ахь ца дичахьана,

Дуьнен чуьра адамаш Ахь хIаллак ца дичахьана,

Бусалба дин Хьан гIонца оха даржор ду,

Къинош долу нах дуьнен чохь кIезиг хир бу».

 

253. Делахь, дика ду, Нохьа-пайхамар, ахь бохучунна Со реза ву.

Дуьнен чохь тоьллачарах Ас эвлаяаш бийр бу,

ЦIий цIена долчарах Ас пайхамарш бийр бу.

Дуьнен чу даьржинчу къаьмнашка Ас уьш бохуьйтур бу,

Нийса новкъа ва дерза, аьлла,

Нийса некъ Дела^н некь бе^н ва бац, аьлла.

 

254. Цара гIо дийр ду шуна, бусалба дин дуьнен чохь даржо,

Уьш бахьанехь дукха къинош тIерадоьвр ду шуна.

Ас царна доуьйтур ду Iилманаш,

Дуьненахь лело беза некъаш гойтуш.

 

255. Оцу новкъа уьш дIаболхахь, шуна атта хир ду дуьне даа.

Уьш оцу некъах галбовлахь, шуна хала хир ду дуьне даа.

Коьртаниг, шай^н цIийца Дела хилар диц ма делаш

Шаьш дуьнен чохь йоккхучу ханна.

 

256. Iожалле шух кхаьчнарг Со волчу вогIур ву,

Со волчу ва веънарг ялсамане гIур ма ву.

Дуьнен чохь шух висинарг Iазапехь а, баланехь а

Дела^н новкъахь хир ма ву.

 

257. Цхьа де догIур ду, Дала шуна тIера къинош дIадохуш,

Цул тIаьхьа паргIат шу ва довлуш,

Нохчий аьлла бе^н, шуьга бист ца хуьлуш,

Бисмилла аьлла бе^н, и цIе ца йоккхуш,

Аш хьегна халонаш цу дийнахь дуьйна кхи^н хир яц,

Аш хьегна баланаш цу дийнахь дуьйна кхи^н хир бац.

 

258. Рицкъ шуна лур ду Ас, шуна ма-оьшшу,

ПаргIато лур ю Ас, шуна ма-оьшшу.

Дуьнен чохь лоруш къам шу ма хир ду,

Шуьгара Iилма эца, шу долчу оьхуш паччахьаш хир ма бу,

Шу Iаш долчу меттигах дуьнена^н ялсамане Ас йийр ма ю.

 

 

259. Цул тIаьхьа хаьий шуна, шаьш Далла дукха дезна къам дуйла?!

Цул тIаьхьа хаьий шуна,

Шаьш хьегна халонаш, баланаш эрна йоцийла?!

 

260. И дика хенаш шуна тIееана, шуна,

Садетта йисинарг кхи^н хан яц, шуна,

Дуьнен чу Дела охьавоьссина, шуна,

Дуьнен чуьра харцонаш дIаяха иза волу, шуна.

 

261. Дала ше^н ницкъаца зулам эккхор ма ду,

Шу оцу зуламах кIелхьарадохур ма ду.

Чехкар-гIала йилла, цуьна^н кара рицкъ делла,

Ас шуна юккъера стаг шуна воуьйтур ма ву.

 

262. ЛадогIалаш цуьнга, ва жима къам,

Делаш цо бохург, ва Нохчий^н къам,

Дуьнена^н ялсамане Ас шуна гойтур ю,

Бусалба динехь шу чIагIлур ма ду.

 

263. Генара паччахьаш шу долчу оьхур бу,

Шуьца ва гергало уьш таса гIертар бу.

Цунах хаьий шуна, Ас шу диц ца динийла,

Цунах хаьий шуна, Нохчий^н къам

Суна дукха дезна къам дуйла.

 

264. Дуьнен чу пайхамараш бахкийтира Ас,

Шуна тIера къинош жимма дайдайтархьама.

Дукхах долу къинош цара дIадаьхнера шуна тIера,

Дукхах болу нах цара бусалба дине берзийнера.

 

265. ИбрахIим ва пайхамар Ас дуьнен чу ваийтира

Бусалба дин дуьнен чохь даржада^н.

ИбрахIима-пайхамара Дела^н цIа дира,

Цу Дела^н цIа чохь ламазаш дира.

 

266. Цо динчу ламазаша шуна тIера къинош дайдира,

Цо буьйцу мотт бара маликий^н мотт,

ЦIий дара цуьнан бусалба, Дала ва делла,

Дела^н некъ чIогIа цо лелош ма бара,

Дела цунна чIогIа везаш ма вара.

 

267. ИбрахIим-пайхамаре Ас,

Хьайна дукха везаш волу кIант

ГIурбанна ве^н веза ахь, ва аьлча,

Иза реза ма хилира гIурбанна ше^н кIант ве^н.

 

268. ТIаккха хаьий шуна, дуьнен чу бусалба дин даржо,

Шуна тIера къинош дайда^н,

Ас бахкийтина пайхамараш муха хилла?!

Уьш бара, шуна, Дела^н новкъахь

Шай^н дегнаш дIалур долуш.

 

269. ИбрахIим-пайхамара буьйцу мотт

Маликий^н мотт бара, шуна,

Аш буьйцу мотт маликий^н мотт бу, шуна,

И мотт дуьнен чохь байа гIерташ,

Дуьнен чохь иблисаший, Iесачу нахий

Дукха къахьегна, шуна.

 

270. Кхи^н ша Дала хаьржина, дуьнен чу кхоьллина

Нохчий^н къам шайга хIаллакдалур доций ва хиъча,

Царна тIехьа лаьтташ Дела вуй ва хиъча,

Уьш буьйлабелира Нохчий схьабоьвлла бух бохо.

 

271. Дуьнен чохь Нохчашна шай^н дахар дуьйцуш,

Адама-пайхамарна тIера дуьйна

Яздина долу таьптарш эзар шерашкахь хIаллак цара дина.

Ма мотталаш, Дела и гуш вацара, Суна гуш дара, шуна,

Хууш дара, шуна, дуьнен чохь мел лелош долу хIума.

 

272. Цундела коьрта таьптарш Со волчохь ду, шуна,

Чехкар-гIалара маьждиг чу

Уьш схьадохьур ду, шуна ва Дела^н маликаша

Цу таьптаршна тIехь дерг дешча, дуьне цецдер ду, шуна,

И таьптарш дешнарг бусалба ца хила йиш яц, шуна.

 

273. Сатохалаш, Са^н жима къам, гена яц, шуна, и хенаш,

Шу дуьнен чохь долуш гур йолуш ю шуна и хенаш,

Нохчийчохь хир ю, шуна, кхечу дуьнен чу воьду неIарш,

ЦIий цIена дерг бе^н ваха йиш йоцуш.

Сатохалаш, сатохалаш, гена яц, шуна, и хенаш,

Чехкар-гIала хьалайо де тIекхаьчна, шуна.

 

274. Шу^н таьптарш шуна маликаша схьадале,

ИбрахIима-пайхамара^н мотт, маликий^н мотт, шу^н мотт —

Цхьаъ буй, дуьнена^н паччахьашна Ас хоуьйтуш,

Билгалонаш йитина, шуна, цхьаерш Ас юьйцур ю шуна.

 

 

275. ИбрахIима-пайхамара ше^н дукха веза кIант ИсмаьIал

ГIурбанна вуьйчу хенахь,

Логах цо урс хьаькхича, урс ца летира,

ШозлагIа хьаькхича а, урс ца летира.

 

276. ИбрахIим-пайхамар цецваьлла вистхилира:

«Ва Везан ва Дела, ва Воккхун ва Дела,

Ма доккха хIума ду хIара, Ахь гIурбана,

Дукха веза кIант ве^н веза, ва аьлла, и ве^н со гIоьртича,

Урс леташ ма дац са^н кху