Трактат не сконцентрирован на сарацинах как на врагах. — КиберПедия 

Наброски и зарисовки растений, плодов, цветов: Освоить конструктивное построение структуры дерева через зарисовки отдельных деревьев, группы деревьев...

Архитектура электронного правительства: Единая архитектура – это методологический подход при создании системы управления государства, который строится...

Трактат не сконцентрирован на сарацинах как на врагах.

2021-05-27 30
Трактат не сконцентрирован на сарацинах как на врагах. 0.00 из 5.00 0 оценок
Заказать работу

В отличие от трактатов, написанных современниками и посвященных сарацинской тематике, Гумберт не уделяет большого внимания описанию сарацинов, что тоже может быть не случайно. В первом приглашении делается краткий очерк мусульманских завоеваний и говорится о том, что сейчас ближневосточным братьям‑христианам срочно нужна помощь. В 4‑й и 8‑й главах он выстраивает градацию врагов христианства, в которой сарацины занимают наивысшую позицию, поскольку выступают против христиан с оружием в руках и не имеют никаких шансов быть обращенными в христианство. Далее, в 11‑й главе, говорится о значимости Святой земли и в связи с этим о том, как ее осквернили сарацины. В 12‑й главе сравниваются законы, данные Моисеем, Христом и Магометом – делается вывод о положительной характеристике первых двух и крайне негативной характеристике последнего. В 15‑й главе говорится о том, что Бог нарочно сохранил сарацинам жизнь, чтобы дать верующим возможность доказать свою веру на деле. В 16‑й главе дается обзор предшествующей истории борьбы с сарацинами. При этом трактат не дает пространной истории возникновения и становления ислама, жизни и деятельности Магомета, не рассказывает сути магометанского вероучения.

Вероятно, это связано с тем, что цель трактата – дать проповедникам пособие о том, как нужно проповедовать крестовый поход. А для этого пастве ни к чему рассказывать о сути ислама, чтобы не создать у нее ненужных сомнений, связанных с возможной близостью ислама и христианства. Необходимы простые и понятные, однозначно критические лозунги, которые не вызовут сомнений у народных масс.

Это имело большое значение, поскольку информация, циркулировавшая в то время относительно сарацинов, могла эти самые сомнения привнести: некоторые современные Гумберту авторы, которые писали о сарацинах подробно, подчеркивали, что христианская и сарацинская религии имеют много пересечений в доктринальном плане, что среди прочего дает надежду на обращение сарацинов. Например, доминиканец Гийом Триполийский в своей “Notitia de Machometo ” (1271) утверждал, что Коран является компиляцией различных священных книг (“compilatio facta de diversis, que sumpta sunt de aliis libris divinis ”), что очевидно для того, кто ознакомлен с Писаниями (“sicut patet scienti sacram scripturam”) [68]. В конце своего трактата он говорит, что посредством дискуссий (“ contra igituristos errores nostri theologi et doctores… debent insurgere ”) необходимо привести сарацинов на путь правильной веры и спасения (“ animas miseras de laqueo dyaboli eripere et… trahere ad portum salutis”) [69]. В анонимном трактате De statu Saracenorum (1273), сказано, что, хотя сарацинская вера и «окутана ложью» (“licet multis sint involuta mendaciis ”), ясно, что сарацины «близки к христианской вере и спасению» (“quod ipsi sint vicini fidei christiane et ad viam salutis propinqui”) [70] Кроме того, Раймунд Ллулий, в своей “Libre del Gentil е dels tres Savis ”, составленной между 1271 и 1276 гг., описывает трех мудрецов – христианина, еврея и мусульманина, – которые в очень толерантной манере обсуждают религиозные вопросы, выражая желание прийти в конце концов к одной вере[71]. В такой ситуации давать пастве, да и самим агитаторам лишние поводы к сомнениям было совсем не нужно.

 

Гипотеза о позднейшем применении пространной редакции трактата [72]

 

 

Косвенные свидетельства  

 

Если обратить внимание на приведенные ранее списки манускриптов, можно легко заметить, что почти все они, за исключением трех, хранятся ныне в немецкоязычных странах – Германии, Австрии и немецкой Швейцарии. Более того, манускрипт, хранящийся ныне в Америке (Кембридж, Массачусетс, СМ), ранее хранился в Германии, в городе Буксхайм (Бавария)[73]. Таким образом, остается лишь два исключения – манускрипты из Ватикана (V) и Мадрида (М). Более того, лишь они являются относительно ранними, ибо все остальные датируются XV в., причем часть из них содержат именно дату, а не датированы по почерку.

Возникает вопрос: не случайно ли это? Быть может, трактат использовался в XV веке? Ведь нельзя забывать, что и тогда были войны, которые велись при поддержке папства, в которых нашивались кресты на одежду и предоставлялись индульгенции участникам: таковыми были войны с турками‑османами и с гуситами [74].

Первым, пусть и косвенным, аргументом в пользу этого предположения является подозрительное соседство трактата с документами, связанными с войнами против турок и гуситов в целом ряде рукописей.

 

Документы, касающиеся гуситов

 

С самого начала нужно заметить, что кодексы делятся на две группы: трактат «О проповеди креста» находится по соседству либо с документами, связанными с борьбой с гуситами, либо документами, связанными с войнами против турок‑османов.

Два кодекса с пространной редакцией трактата содержат документы, связанные с гуситами.

В одном из мюнхенских документов, Clm 3780 (М2), имеется документ, имеющий отношение к борьбе с гуситами (листы 148–150), датированный 1431 годом. Сохранность документа достаточно плохая, название не дано, а в каталоге он идентифицирован как “ Promulgatio bulle cruciate Juliani diaconi cardinalis sancti Angeli contra Hussitas anno 1431 ”[75], написанное Иоганном Каутчем (Johannes Kautsch). Promulgatio не предшествует трактату непосредственно, будучи отделенным от него документом, описанным как “ Collectio auctoritatum de conversione Pauli apostoir (листы 150v‑151v), который никак не связан с крестовыми походами.

Другой кодекс, Klosterneuburg 933 (К1), содержит документы, которые относятся к более позднему периоду. Хотя основные гуситские войны относятся к 20‑30‑м гг. XV в., противостояние возобновлялось и позднее, и в 60‑е гг. случился конфликт папы и короля‑гусита Георгия Подебрада. Он закончился войной, в которой на стороне папы выступили венгерский король Матиаш Корвин и другие, и которая была оформлена как крестовый поход[76].

Именно этих событий и касаются многочисленные документы, которые присутствуют в этом кодексе. Трактат Гумберта занимает листы 24–76, после которых все листы до 121 v заняты интересующими нас документами. Нужно особо отметить, что среди них есть документы, которые касаются проповеди креста против Геогрия Подебрада (листы 111–113, 121–134, датировано 1467–1468 гг.).

Единственное исключение во всем антигуситском блоке – листы 105v– 106 г, на которых расположена булла Пия II, касающаяся борьбы с турками. Впрочем, нужно заметить, что переписчик указывает на то, что речь идет об индульгенциях, предоставлявшихся участникам войн против турок, которые теперь даются сражающимся против еретиков[77]. Таким образом, папская булла, использованная когда‑то против турок, теперь применяется против гуситов. Теоретически то же самое могло произойти и с нашим трактатом.

Помимо этого значительного блока, касающегося гуситов, в кодексе находится булла папы Пия II о войне против турок (1463), листы 1 Зг– 18 г. Вероятно, она находится там независимо от трактата, будучи отделенной от него крупным блоком не имеющих отношения к крестовым походам документов и написанной другим почерком, нежели трактат.

Основываясь на существующем каталожном описании[78], я попытался идентифицировать или как минимум описать более точно документы, касающиеся гуситов.

 

Vacant: f. 1a‑11b.

F. 12r–12v Prophetia sancte virginis Hildegardis ad Claram Coloniensem, de quibusdam venturis pseudo prophetis in veste monachorum.

F. 13r‑18r [Pius II, papa. Bulla “Ezechielis prophete”, qua ad auxilium contra Turcas exhortatur, anno 1463].

Datum: 1463.

Incipit: Pius episcopus servus servorum universis et singulis Christi fidelibus salutem et apostolicam benedictionem. Ezechielis prophete magni sententia est…

Explicit: …et omnis terra te adoret et nomini tuo psallat in secula seculorum. Datum Rome apud sanctum Petrum anno incarnationis dominice millesimo quadringentesimo sexagesimo tercio undecimo kal. Novembris pontificatus nostri anno sexto.

Издание: Theiner A. Vetera Monumenta Historica Slavorum Meridionalium Sacram Illustrantia. Roma, 1863. Vol. 1. P. 474–481.

 

F. 18r–19r Sermo de nativitate Domini.

F. 18v, 19r, 20r–23v Note: sententie S. Augustini.

 

F. 24a–76a Tractatus Humberti de predicatione crucis.

F. 76v–82v Responsio S. D. N. etc [Paulus II, papa] ad litteras Ludovici ducis Bavarie misit ad sedem apostolicam persuadendo plura in facto Iersici [Georgius Podiebrad] regem Bohemie se appellantis etc.

Datum: 1466.

Incipit: Paulus etc dilecte fili etc. Quanto fervore pro katholice fidei unitate et pacis studio monearis reddita nobis nuper nobilitatis tue epistola demonstravit et dilecti filii oratoris relatio pateficit…

Explicit:…nam cum Christo non est qui extra ecclesiam, qui unitati et paci eius inimicus est, nec potest nec debet cum ceterisque katholicis religiosis principibus coherere. Datum Rome apud sanctum Marcum anno incarnationis dominice MCCCCLXVI, viii ydus februarii pontificatus nostri anno secundo.

Издание: Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469/Hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 156–163.

Additur in fine: Se ad obsequia paratissimum reverende pater… Ex Wienna die Lune etc.

 

F. 83r Dilectis filiis proconsulibus et consulibus ac communitati civitatis Wratislaviensis [Paulus II, papa. Epistola ad Wratislavienses].

Datum: 1466.

Incipit: Paulus episcopus etc dilecti filii salutem. Dignum arbitramur et congruum eorum que pro catholice fidei defensione adversus Hussitarum perfidiam, et Georgii heretici, qui se regem Bohemie dicit…

Explicit: …apostolice auctoritatis curentur anthidoto. Datum Rome apud sanctum Marcum 4 ydus Februarii Anno etc. 1466, pontificatus nostri anno secundo.

 

F. 83v–84r Copia littere misse domino apostolico scilicet Paulo per Georgium assertum regem Bohemie [ Georgius Podiebrad. Epistola ad Paulum II papam].

Datum: 1465.

Incipit: Beatissime pater et domine. Domine noster clementissime! Pridie rumor insonuit, quia fiscalis vestre beatitudinis suggestione emulorum nostrorum motus a sanctitate vestra super periurio heresi…

Explicit: …quam Deus omnipotens diu servare dignetur incolumem pro felici regimine ecclesie sue sancte. Datum Prage 21 Octobri 1465.

Издание: Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469/Hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 142–143.

 

F. 84v–85r Copia bulle in qua sanctissimus dominus noster omnes et singulos absolvit ab homagiis et prestitis pretenso regi Bohemie [Paulus II, papa, anno 1465].

Datum: 1465.

Incipit: Paulus episcopus etc. Karissimo in Christo filio Mathie, regi Ungarie salutem et apostolicam benedictionem. Suspendit hactenus apostolica sedes processum, quem inceperat contra Georgium qui se nominat Bohemie regem…

Explicit: …apud Deum mercedem recipiet et nos et apostolicam sedem favorabiles semper inveniet. Datum Rome apud sanctum Petrum anno incarnationis dominice MCCCCLXV decimo kalendas Augusti pontificatus nostri anno primo. Karissimo in Christo filio nostro Mathie regi Ungarie illustri.

Издание: Mathiae Corvini Hungariae regis Epistolae ad Romanos pontifices datae et ab eis acceptae. Budapest, 2000. P. 56–57.

 

f. 85v Responsio regis Ungarie ad scripta apostolica etc [Mathias Corvinus, rex Ungarie. Responsio ad scripta apostolica etc].

Datum: 1465.

Incipit: Beatissime pater etc. Mandat mihi per litteras apostolicas vestra beatitudo ut processibus apostolicis contra assertum Bohemie regem Georgium faveam et assistam…

Explicit: …ecce Mathias simul et Ungaria quantumcunque mee et regni mei vires se extendunt, supra omnes apostolice sedi et vestre beatitudini devote manent, in eternumque manebunt.

Издание: Mathiae Corvini Hungariae regis Epistolae ad Romanos pontifices datae et ab eis acceptae. Budapest, 2000. P. 61–62.

 

F. 86r–86v Promissio domini regis Ungarie christicolarum regni Bohemie etc contra hereticos regni eiusdem sub anno MCCCCLXVIII [Mathias Corvinus, rex Ungarie, 1468].

Datum: 1468.

Incipit: Mathias Dei gratia rex Hungarie etc. Animadvertentes populum orthodoxorum in regno Bohemie et eius pertinenciis commorantem gravissima indigenarum hereticorum infestatione…

Explicit: …ad que omnia nos prenuntiarum litterarum nostrarum vigore modo premisso firmiter obligamus. Datum.

Издание: Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469/Hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 262–263.

 

F. 86v–87r Reverendissimi domini Prothasii Olumicensis episcope pro se et omnibus christicolis regni Bohemie Moravie etc domino regi Hungarie assistentie promissio.

Datum: 1468.

Incipit: Quemadmodum serenissimus princeps et dominus Mathias Hungarie Dalmacie Croacie etc rex clarissimus ex mandato speciali sanctissimi domini nostri et ad requisicionem singularem reverendissimi in Christo patris domini Rudolfi episcopi Lavantini apostolice sedis legati… Ita ego Prothasius episcopus Olomuncensis…

Explicit: …huiusmodi dispositionis et mutue considerationis quomodo tendere videatur. In quorum robur etc.

Издание: Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469/Hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 263–264.

 

F. 87r–87v [Mathias Corvinus, rex Ungarie. Epistole in obsidione castri Trebitsch anno 1468].

Datum: 1468.

Incipit: Mathias, Dei gratia rex Hungarie Dalmacie Croacie etc Reverendis in Christo patribus ac magistris egregiisque… Scitote, quia postquam Georgius de Podiebrad a facie nostri retrocessit…

Explicit: …secus ergo et prout rei publice christiane nobisque complacere cupitis facere non velitis. Datum in obsidione dicti castri Trebitsch vigesima die mensis Maii anno Domini millesimo quadringtentesimo sexagesimo octavo regni nostre anno undecimo, coronationis vero quinto.

 

F. 87v–88r [Fridericus III, imperator. Epistola pronuntians depostitionem Georgii de Podiebrad per papam anno 1468].

Datum: 1468.

Incipit: Wir Fridrich etc. Enbretten den erwirdigen hochgebornen ediln ersamen unsirn und des reichs lieben getrewen…

Explicit:…gegen euch zu erchennen. Geben zu Gracz am manntag nach dem Sonntag Reminiscere anno Domini etc LXVIII, unsers Reichs des Römischen im XXVIII, des kayserstumbs im XVI, und des Hungerischen im 10 Jahren. Langue: allemande; datation:1468.

Издание: Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469 / hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 261–262.

 

Vacant: f. 89–95v

F. 96r–97v [ Rudolphus, episcopus Lavantinus = Rudolf de Rüdesheim.

Epistola de excommunicatione Georgii de Podiebrad anno 1467].

Datum: 1467.

Incipit: Rudolfus Dei gratia episcopus Lavantinus sacrosancte sedis apostolice ad Almanie et regni Bohemie partes legatus missus venerabilibus…

Explicit: …concedimus et elargimur specialem per presentes. Datum Wratislavie in hospitio nostre solite residentie sub nostro sigillo. Anno Domini millesimo quadringentesimo sexagesimo septimo die vero vicesima mensis Maii pontificatus prefati sanctissimi domini nostri domini Pauli pape 2o anno tercio.

 

F. 97v Iohannes Ewuk/Ewick‑? clericus Coloniensis dyocesi apostolica et imperiali auctoritatibus notarius de mandato prefati reverendissimi patris domini Rudolphi episcopi Lavantinensis et legati scilicet (?).

Incipit: Rudolphus Dei gratia episcopus Lavantinensis ac sanctissimi in Christo patris…

Explicit: …et de hiis hesitantes loco et tempore oportunis debite requisiti fidem faciemus.

 

F. 97v–99r [Paulus II, papa. Littere quibus episcopo Rudolfo Lavantino potestatem instituendi processus adversus omnes Georgio Podiebrad adherentes concedit, anno 1465].

Datum: 1465.

Incipit: Paulus episcopus servus servorum Dei venerabili fratri Rudolfo, episcopo Lavantino, nuncio et oratori nostro salutem et apostolicam benedictionem. Romanus pontifex, Iesu Christi in terris vicarius super gentes et regna universa…

Explicit:…concessam facultatem volumus aliquotiens suffragari. Datum Rome apud sanctum Petrum anno incarnationis dominice millesimo quadringentesimo sexagesimo quinto, octavo ydus Augusti pontificatus nostri anno primo.

Издание: Urkundische Beiträge zur Geschichte Böhmens und seiner Nachbarländer im Zeitalter Georgs von Podiebrad/Hsg. von F. Palacky. Vienna, 1860. P. 362–366.

 

F. 99v Extractum ex instructionibus domini Lavantinensis sub mano secretarii sanctissimi domini nostri et sub anulo piscatoris ei datis.

Texte: Item posset dictus lavantinus et in hoc etiam facultatem habeat crucem et plenariam remissionem predicandi predicatores constituendi volentes ire vel mittere contra hereticos absolvendi iuxta formam et tenorem litterarum apostolicarum prefati predecessoris nostri super cruciata et expeditione contra Turcos editare et publicare.

 

F. 99v Copia bulle generalis facultatis approbans instructiones [Paulus II, papa. Bulla generalis facultatis, anno 1464].

Datum: 1464.

Incipit: Paulus episcopus servus servorum Dei venerabili fratri Rudolpho episcopo Lavantinensi nuncio et commissario nostro salutem et apostolicam benedictionem. Cum firmitatem tuam duxerimus mittendam ad partes Almanie…

Explicit: …habere studeas quod apud nos merito commendari posset. Datum Rome apud sanctum Petrum anno incarnationis dominice millesimo quadringentesimo quarto quarto Februarii pontificatus nostri anno primo etc.

 

F. 99v–101v Copia bulle responsalis ad litteram Grescici [Paulus II, papa. Bulla responsalis ad litteram Gresici (sive Georgii Podiebrad), anno 1465].

Datum: 1465.

Incipit: Paulus episcopus etc. Georgio Podiebrath, qui se regem Bohemie appellat viam veritatis agnoscere. Causam declarationis penarum iuris adversum te ob heresim notoriam…

Explicit:…tuum est igitur coram illis comparere illorum subire iudicium et sententiam expectare quam illi pro singulari sapiencia sua atque doctrina iusta procul dubio promulgabunt. Datum Rome apud sanctum Marcum anno incarnationis dominice M quangringentesimo sexagesimo quinto octavo ydus Februarii, pontificatus nostri anno secundo.

Издание: Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469/Hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 150–154.

 

F. 101v–103r Copia bulle absolutionis subditorum regni Bohemie a iuramento fidelitatis Irsiconi facto [Paulus II, papa. Bulla absolutionis subditorum regni Bohemia, anno 1465].

Datum: 1465.

Incipit: Paulus episcopus servus servorum Dei ad perpetuam rei memoriam. Sacrosancta romana ecclesia quam imperscrutabilis divine providencie altitudo consilii…

Explicit:…et prestari et ut exhiberi penitus prohibemus. Nulli ergo omni homini liceat… infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare …se noverit incursurum. Datum Rome apud sanctum Marcum anno incarnationis dominice millesimo quadringentesimo sexagesimo quinto sexto idus decephris [: decembris] pontificatus nostro anno secundo.

Издание: Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469/Hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 147–149.

 

F. 103r–105v Copia bulle executorialis cum inseratione sententie [Paulus II, papa. Bulla executorialis cum inseratione sententie (ad Rudolfum episcopum Lavantinum), anno 1466].

Datum: 1466.

Incipit: Paulus episcopus servus servorum Dei venerabili fratri Rudolpho episcopo Lavantino nuncio et oratori nostro salutem et apostolicam benedictionem. Hodie nostre emanarunt littere super quadam…

Explicit: …nolumus in aliquo suffragari ceterisque contrariis quibuscunque. Datum Rome apud sanctum Petrum anno incarnatione dominice millesimo quadringentesimo sexagesimo sexto decimo kalendas Ianuarii pontificatus nostri anno secundo.

 

F. 105v–106r Extracta ex bulla felicis recordationis pape Pii [II] de modo indulgentiarum contra Turcos concessarum ad eius instar nunc contra hereticos conceduntur.

Incipit: Nos de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi…

Explicit:…si quis proficisci desiderat contra et adversus impugnatores fidei catholice crux illi imponenda.

 

F. 106v [Descriptio crucis imponendi].

Incipit: [?] adiutorium nostrum in nomine Domini qui fecit celum et terram. Omnipotens sempiterne Deus qui crucis signum precioso filii tui…

Explicit: …post iter expletum salvus et emendatus ad propria valeas remeare per eundem Christum dominum nostrum. Ultimo aspergatur aqua benedicta.

 

F. 106v–109v [Paulus II, papa. Bulla excommunicationis contra Georgium Podiebrad, anno 1467].

Datum: 1467.

Incipit: Paulus episcopus servus servorum Dei ad perpetuam rei memoriam. Consiveverunt [: consueverunt] Romani pontifices predecessores nostri ad retinendam puritatem religionis christiane…

Explicit:…vel occultum quod tam patenter omnibus publicare. Nulli ergo omni homini liceat… infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare …se noverit incursurum. Datum Rome apud sanctum Marcum anno incarnationis dominice millesimo quadringentesimo sexagesimo septimo septimo kalendas Aprilis pontificatus nostri anno tercio.

Издание (фрагменты): Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469/Hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 222–223.

 

F. 109v–111r [Rudolphus, episcopus Lavantinus. Sententia excommunicationis lata in Georgium Podiebrad auctoritate Pauli II pape, anno 1467].

Datum: 1467.

Incipit: In nomine sancte et individue trinitatis, patris, filii et spiritus sancti Rudolphus Dei gratia episcopus Lavantinus sacrosancte sedis apostolice et sanctissimi domini nostri domini Pauli divina prudentia pape secundi. Ad Almanie et regni Bohemie partis legatus missus et in causa contra et adversus Gresicum sive Georgium de Bodiebrath occupatorem regni Bohemie…

Explicit:…et dicat omnis populus christianus fiat fiat. Amen. Datum Wratislavie die XII Maii anno etc LXVII nostro sub sigillo etc.

 

F. 111v [Thomas Harder, canonicus Claustroneoburgensis, pronuntiat indulgentias plenarias omnibus christifidelibus contra perfidos hereticos crucem assumentibus, anno 1468].

Datum: 1468.

Incipit: Reverendissimi in Christo patris ac domini Rudolphi Dei gratia episcope Lavantini… Thomas Hadrer, arcium liberalium magister ac canonicus et plebanus pro tempore monasterii beate virginis Newnburgaclaustralis…

Explicit: Ex Newnburga claustrali [Klosterneuburg]decima die mensis Aprilis anno MCCCCLXVIII.

 

F. 112r–113r [Alexius Tunmer, officialatus Pataviensis commissarius. Epistola ad parochos, ut sententiam excommunicationis contra Georgium Podiebrad latam et sanctam crucem contra ipsum publicari faciant, anno 1467].

Datum: 1467.

Incipit: Alexis Tunmer, decretorum doctor, officialatus curie Pataviensis (?) commissarius universis et singulis dominis parochialium ecclesiarum rectoribus… Quia hic diebus…

Explicit: …nostro invictissimo imperatore et nobis merito valeatis commendari. Datum Wienne die 24 mensis Decembris anno etc LXVII sub sigillo officialatus.

Additur in fine: Item singulos etiam advisetis quod quicumque de novo crucem recipere… providebitur et ad quem locum declinare debeant significetur etc.

 

F. 113v–116r [Paulus II, papa. Bulla executorialis contra Georgium de Podiebrad, anno 1468].

Datum: 1468.

Incipit: Paulus episcopus ad perpetuam rei memoria. Regnans in secula sempiternus vivorum et mortuorum iudex fortis et paciens…

Explicit:…si forent exhibite vel ostense. Nulli ergo omni homini liceat… infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare …se noviret incursurum. Datum Rome apud sanctum Marcum anno incarnationis dominice anno millesimo quadringentesimo sexagesimo octavo duodecimo kalendas Maii pontificatus nostri anno quarto.

Издание: Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469/Hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 265–267.

 

F. 116v–118v [Paulus II, papa. Littere encyclice, quibus significat se excommunicare Georgium Podiebrad et omnes eius asseclas, anno 1468].

Datum: 1468.

Incipit: Paulus episcopus servus servorum Dei ad futuram rei memoriam. Licet inscrutabilis superni consilii prudentiam superiora et inferiora disponens labentium…

Explicit:…si forent exhibite vel ostense. Nulli ergo omni homini liceat… infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare …se noverit incursurum. Datum Rome apud sanctum Marcum anno incarnationis dominice anno millesimo quadringentesimo sexagesimo octavo duodecimo kalendas Maii pontificatus nostri anno quarto.

Издание: Politische Correspondenz Breslaus im Zeitalter Georgs von Podiebrad. Zweite Abteilung. 1463–1469/Hsg. von H. Markgraf. Breslau, 1874. S. 267–270.

 

Vacant: f. 119r–121v.

F. 121r–121v Exhortatio bona ad pugnandum ubilibet contra hereticos Boemos.

Incipit: Item si volumus spiritualiter in futura gloria eterne beatitudinis…

Explicit: …fit Moyse orante pugna occulta sed manifesta victoria latenter dimicat ut evidenter evincat solus orat, ut multi salventur.

 

F. 122r–134v [Thomas Harder. Sermo de dominica Xma et de cruce signandis contra hereticos].

Incipit: In nomine Domini nostri Iesu Christi amen. Circumdabunt inimici tui. Ita scribitur originaliter Luc 19 capitulo et leguntur hec verba in ewangelio dominice hodierno…

Explicit:…ad eterna celorum gaudia, quod ipse concedat, qui pro nobis in ara crucis suum preciosissimum sanguinem effundit, Iesus Christus redemptor noster qui cum patre suo celesti in unitate spiritus sanctus vivit et regnat eternaliter Deus benedictus. Amen.

В этой проповеди среди прочего говорится о Георгии Подебраде.

 

F. 135r–145v Thomas Harder. Sermo in dominica XI post Pentecosten. Среди прочего, речь здесь идет и про еретиков.

 

F. 146r–146v [Littere indulgentiarum omnibus fidelibus contra hereticos pugnantibus concessarum].

Incipit: Nos de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi…

Explicit: …et qui nos admones ad secuenda (?) vestigia sua. Qui vult post me venire abneget semetipsum et tollat crucem suam et sequatur me.

 

F. 147r–153v [Thomas Harder. Sermo de assumptione Marie et de cruce signandis, anno 1467].

Incipit: In nomine Domini nostri Iesu Christi amen. Veni coronaberis. Ita dilectionem patris. Dilectissimi in Deo verba que a principio locutus sum…

Explicit:…leticia ibi regnat, quam nobis concedat dominus noster Iesus Christus per meritum matris sue gloriose virginis Marie, qui cum patre suo celesti in unitate spiritus sancti vivit et regnat Deus in secula benedictus. Amen.

 

F. 154r – l56v Thomas Harder. Sermo in defensionem ecclesie.

F. 157r–158v Thomas Harder. Sermo in festo S. Stephani.

 

Vacant: f. 159a–166b.

F. 167r–180r Reinherus Sacconus, O.P. Tractatus de hereticis.

F. 180r–181r Inquisitio hereticorum facrta Chremse.

F. 181r–183r Sermo, De Maria Virgine.

F. 183r–183v Sermo, De Maria Virgine.

F. 183r–184v Sermo, De sancto Georgio.

F. 184v–190r Syboto, O.P. Tractatus super Pater Noster.

F. 191r–194v Paulus II, papa. Littere ad hereticos.

F. 194v–195r Augustinus. De sanitate anime (Homilia 64).

F. 195r–196r Augustinus. Homilia conta augurias et filias observantes

F. 196r–197r Augustinus (?). Homilia conrtra clamantes, in suffragia Luc. De fraternitate.

F. 197v–202v Johannes Gyrudus, Patrus Symon et alii consiliari. Littere admonentes hereticos ad reditum ad ecclesiam.

F. 203r–211r Sermo ad verba: Nolite ante temus iudicare (Thomas Harder).

 

Vacant: f. 211v–217v.

F. 218r–226r Thomas Harder. Sermo ad verba: Gaudete in Domino semper.

F. 227r–237r Thomas Harder. Sermo ad verba: Lapidatus est Naboth et mortuus est.

F. 239r–248r Tractatus de hereticis.

 

Vacant: f. 249r–251v.

F. 254r–275r Liber synodalis, qui purum jus continet a domino Raimundo ecclesie Nemausensis episcopo, anno 1252.

F. 275v–280v Summa de penitentia, qualiter se debet habere confessor et confitens in confessione.

F. 280v–308r Summa de penitentia.

F. 308v–310r Hugh, of Saint – Cher, Cardinal, ca. 1200–1263. Summa super canon Misse.

F. 311r–320v Tractatus, quo datur sapienti occasio proponendi cum gratia oportuna negotia cum responsis dignis.

F. 321r–331r Liber de vitiis et de virtutibus.

 

Vacant: f. 331v–333r.

F. 335r–348v Nicolaus Vischel, Ord.Cist. Tractatus de sex operibus Abygail.

F. 348r–349v Sermones de Beata Maria Virgine.

F. 349v–367v et 368v–371r Iohannes Boleto. Summa de divinis officiis.

F. 368r Rithmi contra regentes in civitatem Wiennensen dum erat dissentio inter prelatum Georgium Hansmannstetteret veneratum conventum [Lingua: teutonica].

F. 371v–372v Bernardus. Epistola ad Raymundum castri Ambrenosii.

F. 373r–384r Thomas Harder. Sermo in dominica II post Epiphaniam.

F. 388r–401v Thomas Harder. Sermo in dominica post Epiphaniam de matrimonio.

F. 402r–413v Thomas Harder. Sermo de matrimonio.

 

Кроме вышеперечисленных кодексов, документы, касающиеся борьбы с гуситами, расположены во всех пяти кодексах, содержащих краткую редакцию трактата, однако этому посвящена отдельная статья, а в этой книге внимание все же будет сосредоточено на пространной редакции, перевод которой здесь представлен[79].

 

Документы, касающиеся турок

 

Имеются два кодекса пространной редакции, богатые на предмет документов, связанных с борьбой с турками‑османами в XV в. Именно в это время последние серьезно продвинулись по территории Европы. Проиграны крестовые походы против турок‑османов 1396 и 1444 гг. Государства крестоносцев в Греции последовательно сдаются в руки турок. 29 мая 1453, захватив Константинополь, турки окончательно стирают с карты Европы Византию. Стоит напомнить, что войны против турок в XIV–XV вв. имели характер крестовых походов.

Первый из двух кодексов – манускрипт из Зайтенштеттена (St)[80]. Все документы, расположенные на листах 93‑103 этой рукописи относятся к сфере священных войн против турок‑османов в годы, последовавшие за падением Константинополя. Среди прочего речь идет о буллах Каликста III. Кроме того, на листах 51v‑89r расположен “ Commentarius de passione Domini Iesu Christi”, в котором мы находим некоторые exempla про чудеса, связанные с историей крестовых походов (см. конкретные примеры на листах 78r, 80r, 84v‑85v, 87 г). Присутствие трактата о страданиях Христа, в котором много говорится о знаке креста, между трактатом «О проповеди креста» и документами, связанными с крестовыми походами, уже вызывает подозрения. Кроме того, трактат «О проповеди креста» и трактат о страданиях Христа написан тем же почерком, тогда как документы, касающиеся турок, переписали другие два писца.

Ниже приведено существующее каталожное описание, доработанное мной в части документов, связанных с борьбой с турками:

 

F. 1r–51v Tractatus venerabilis patris fratris Humberti quondam magistri generalis de predicatione crucis.

F. 51v–89r Commentarius de passione Domini Iesu Christi.

 

Vacant: 89v–92v.

F. 93r–98r [Calixtus III papa. Bulla de movendo bello in Turcas de 1455, Ad summum pontificatus apicem].

Datum: 1455.

Incipit: Calixtus episcopus etc ad futuram rei memoriam. Ad summi pontificatus apicem disponente Deo nuper assumpti dum singulos propriosque multarum ac prope omnium orbis christiani…

Explicit:…se ad iter ponere volumus atque decernimus. Nulli ergo omni homini liceat… infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare …se noverit incursurum. Datum Rome apud sanctum Petrum anno incarnationis dominice 1455 Idus Maii pontificatus nostri anno primo.

Издание: Diplomatarium svecanum Appendix. Acta pontificum svecia I. Acta cameralia/Ed. L. M. Baath. Stockholm, 1942–1957.

Vol. II, n° 1251.

 

F. 98v–99r Huius bulle excerpta per reverendum patrem dominum Iohannem Aichelperger [de Novoforo] officialis in Wienna.

Datum: 1455.

Incipit: Item dominus papa Kalixtus hortatur et requitur universos principes christianos…

Explicit: …solemniter publicent ac exponant per alios ad hoc deputaverint publicari et exponi faciant ut melius et clarius interpretantur ab omnibus etiam in vulgari.

 

F. 99v–100r Mandatum domini nostri gloriosissimi domini Udalrici episcopi Pataviensis [Passau].

Datum: 1456.

Incipit: Urdalricus Dei gratia episcopus Pataviensis universis et singulis… salutem in Domino. Recepimus sepe iteratis vicibus litteras karissimi in Christo patris domini domini Iohannis miseratione divina sacrosancte Romane ecclesie dyaconi cardinalis per Germaniam Hungariam regna et terras Turcis subiectas et illis finitimas…

Explicit: …et vos indelgentiarum earundem participes sicut in uno suo puncto continetur. Aliter non factum etc. Datum Wienne die decima octava mensis Iulii anno etc. LVIto [1456].

 

F. 100r Scriptum domini Iohanni cardinalis tituli Sancti Angeli apostolice sedis legati.

Datum: 1456.

(1)Incipit: Tenore presentium monentur omnes Christi fideles. Qui ut animarum suarum saluti saluberius consulerent Christo se devoverunt contra Thurcos fidei nostre hostes…

Explicit: …pro executione voti sui debiti Christo cui se devoverunt ministrare valeant. Datum Bude sub nostro signeto ultima mensis maii anno Domini 1456.

(2) Incipit: Tenore presentium intimamur omnibus Christi fidelibus quod iam est tempus defendendi ad bellum…

Explicit: …excipitur votum religionis et peregrinationis ad sanctum sepulchrum Domini. Datum Bude octava iulii anno Domini MCCCCLVI etc.

(3) Incipit: Tenore presentium mandamus omnibus et singulis predicatoribus cuiuscumque ordinis et condicionis…

Explicit: Et quod quibus tenere de necessitate salutis tamen facere quantum potest in isto negotio contra Thurcum. Ex Buda xviii Iulii anno ut supra.

 

F. 100v–103r Bulla secunda sanctissimi domini pape Kalixti secundi [Cum hiis superioribus annis].

Datum: 1456.

Incipit: Calixtus episcopus servus servorum Dei… Cum hiis superioribus annis impius nominis Christiani persecutor Thurcorum tirranus post oppressam Constantinopolitanam civitatem…

Explicit:…et alios secte damnate machumetane in partibus orientalibus sectatores. Nulli ergo omni homini liceat… infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare …se noverit incursurum. Datum Rome apud Sanctum Petrum anno incarnationis dominice 1456 12 Kal. Iulii pontificatus nostri anno secundo etc.

 

Издание: Raynaldus O. Annales Ecclesiastici. Ab anno MCXVIII, ubi desinit cardinalis Baronius usque ad annum MDXXXIV continuati. Vol. 29. Bar‑le‑Duc, 1880. 1456, § 19–23.

 

F. 103v–104r Item notanda sunt aliqua ex parte malicie Turcorum.

Incipit: Item quod Deus permittat ecclesiam suam etiam populos suos propter peccata aliquando variis tribulationibus agitari… Totam Asiam et magnam partem Europe et ceperunt illam preclaram civitatem urbium reginam Constantinopolitanam.

Explicit: …quod omnes pecunie ibunt ad istum usum et non ad manus alterius etc.

 

F. 105–205 Sermones festivales <de s. Jacobo).

F. 206–222 Tractatus de indulgentiis.

F. 206–222 Tractatus de thesauro ecclesie et de indulgentiis.

 

Другим кодексом является манускрипт из Мелька. Наличие документов, связанных с борьбой с турками, было открытием, поскольку рукопись до сих пор не описана в каталоге. В описании, которое имеется на сайте Hill Museum and Manuscript Library листы 48–273 описаны как tractatus varii, bullae papales, epistolae, numero 44. К счастью, Т. Каппели был в курсе того, что в составе рукописи имеется трактат «О проповеди креста», и благодаря ему я знал, что этот манускрипт представляет интерес[81]. Проверка показала, что помимо нашего трактата манускрипт содержит множество текстов, связанных с борьбой с турками в XV в.

За исключением описания процедуры отпущения грехов крестоносцам, отправляющимся против гуситов от 1421 г. (161r–162r), вероятно, приведенного здесь в силу своей универсальной применимости (текст не сконцентрирован на гуситах), все описанные ниже документы относятся к войнам с турками.

При отсутствии каталожного описания я ограничился характеристикой тех частей рукописи, которая касается непосредственно турецкой тематики (листы 78–233 из 272):

 

F. 78r–83v Sentimentum super infestationem Turcorum. Quidam doctorum ordinis Carthusiensis.

Datum: 1460 (?)

Incipit: Reverande ac predilecte patri ad satisfaciendum de infestatione infidelium Turcorum istorum qui ecclesiam Dei sanctam graviter impugnant.

Explicit:…tradere propter peccata ut animabus nostris saltem providerat de salute eterna. Scriptum Salisburgo (?) etc (?) LX anno 60.

 

F. 83v–153v Tractatus venerabilis Humberti ordinis predicatorum de predicatione crucis contra hereticos vel paganos.

Incipit: Ea que infra scripta sunt de pertinentibus ad crucis predicationem contra Saracenos…

Explicit:…nos extendemus cum Moyse manus indefessas orantes in celum, vos exite et vibrate intrepidi preliatores in Amalech gladium.

 

F. 154r–156v Copia cruciate domini pape Pii secundi [Ecclesiam Christi].

Datum: 1459.

Incipit: Pius episcopus servus servorum Dei. Ad perpetuam rei memoriam. Ecclesiam Dei variis mundi turbinibus ac persecutionibus agitatam ex divinis scripturis et veterum annalibus semper agnovimus…

Explicit:…et hostes catholice fidei ab universis Christi cultoribus habeantur. Nulli ergo omni homini liceat… infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare… se noverit incursurum. Datum Mantue anno incarnatione dominice millesimo quadringentesimo quinquagesimo nono decimo nono kalende februarii mensis pontificatus nostri anno secundo.

Издание: Theiner A. Vetera Monumenta Historica Hungariam Sacram Illustrantia, Roma, 1860. Vol. II. P. 366–369.

Diplomatarium svecanum Appendix. Acta pontificum svecia I. Acta cameralia/Ed. L. M. Baath. Stockholm, 1942–1957. Vol. II, n°1295.

 

F. 157r–158v [Scriptum de indulgentiis crucesignatorum et de modo absolvendi crucesignatorum].

Incipit: Si quis proficisci desiderat in subsidium terre sancte vel nunc contra Teucros advertat quod habet primo facere votum…

Explicit: … legislationis id est domini apostolici bullam mittentis.

 

F. 159r–160r Emissio voti.

Incipit: Iturus ergo in subsidium terre sancte vel contra Turcum bene deliberatus et confessus in facto vel proposito veniat ad sacerdotem habentem dare crucem indutum stola plicata…

Explicit: …eorum iter custodiendo eos ab omni malo. Amen. Hortentur ut orent devotius Dominum Deum pro bono exitu et pro me sicut et ego paratus sum pro omnibus vel [incomplet].

 

F. 160r–160v Nota exhortando populum ad assumendum crucem contra Turcos possunt commemorari hec que secuntur et similia.

Datum: post 1453 (civitas Constantinopolitana capta)

Incipit: Quod Deus permittit ecclesiam suam et populos suos propter peccata aliquando variis temptationibus agitari, ideo videmus aliquando pestes, aliquando tempestates, aliquando bella inter christianos.

 

160r: … potentia ipsorum infidelium… totam Asiam, et magnam partem Europe et ceperunt illam preclaram civitatem urbium reginam Constantinopolim 1453. Item quod nunc parant se ad capiendam Ungariam.

 

160v: item maxima iam periculum imminet omnibus christianis, nisi cito provideatur et precipue ab Alamannis qui sunt vicini Ungarie per totum populum fidelem.

Explicit: Item de modo custodiendi pecuniam et quod omnes erunt certi quod omnes pecunie venient ad istum usum et non ad manus (?) alterius.

 

F. 161r–162r [Modus absolvendi crucesignatorum contra hussitos iturorum].

Datum: 1421, pontificatus Martini V

Incipit: Nota anno Domini M CCCC XXI fuit dispositus grandis exercitus contra hussitas et crux predicata et data. Et ibi omnes predicatores crucis etiam poterant audire confessiones crucesignatorum et eos absolvere ab omnibus peccatis… Formula absolutionis. Dominus noster Ihesus Christus qui pro salute humani generis crucifixus est te dignetur absolvere, et ego te auctoritate eiusdem Domini nostri Ihesu Christi… domini Martini pape quinti ac ipsius pape legati qua fungor, absolvo te…

Explicit: Oremus. Pretende, domine, quesumus famulis tuis dexteram celestis auxilii, quos pro gloria tui nominis signo sacratissime crucis insignitos pugnatores katholice veritatis populique fidelis contra perfidos et obstinatos esse voluisti pro Domino. Dominus vobiscum. Benedicamus Domino.

Издание: Urkundliche Beiträge zur Geschichte des Hussitenkrieges/Hsg. von F. Palacky. Prague, 1873. Vol. I, n° 110. P. 113–115.

 

F. 162r–169v Exhortatio pro cruce assumenda contra infideles et paganos.

Incipit: Qui non tollit crucem suam et sequitur me non est me dignus. Mat X et Luce XIIII. Beatissima Dei genitrix Maria prima omnium fuit que crucem tollere nos docuit….

Explicit: …sic fecerunt qui tempore passagiorum sponte contra Turcos se morti exposuerunt.

 

F. 169v–170v [De votis crucesignatorum] Nota votum secundum Raymundum vide in folio sequenti ad signum K.

Incipit: De voto et voti redemptione in decretali 3o episcopi possunt dispensare in voto, id est commutare.

Explicit:…unde dominus papa et episcopi possunt dispensare in voto, i. e. commutare. Tunc sequitur ubi videndum est vide in folio presenti ad signum K.

 

F. 171r–173v Circa prefatam cruciatam et transitum contra Turcos orta et mota fuerunt aliqua dubia ad que a diversis est responsio data.

Incipit: An plenissima remissio de qua in bulla precedenti fit mentio sub se contineat…

Explicit:…consequentur si manutenerent unum ymmo plus placuit sibi ille modus quam dare ad capsam.

 

F. 174r–175r In tractatu magistri Nicolai Weyglensis de indulgentiis capitulo 20.

Incipit: Premissis sub brevitate deductis patet quam multiplicem fructum consecuntur fideles pro fide Christi fideliter et fiduciabiliter pugnantes… per indulgentiam plenarie remissionis…

Explicit: Si hec bene attenderent principes tam ecclesiastici quam seculares, non sinirent quandoque mala tam respiblice quam fidei noxia crescere, sed magis curarent ea in suis initiis supprimere et illis obviare.

Post textum dictum est: Consequenter idem magister Nicolaus movet et solvit aliqua pulchra dubia. Primo. An quandoque oporteat fidelem pro fide certare atque pugnare usque ad rerum spoliationem… 12°. Utrum si homo ad aliqua mala cogatur debeat sibi ipsi mortem inferre. Horum solutionem vide in tractatu predicto de indulgentiis capitulo XXI.

 

F. 175–179 documenta varia (Constitutio sinodi Aquilegiensis facte anno MCCCCXLVIII; De obitu domini Nicolai abbatis et reformatoris in Mellico).

 

F. 180r–181r Commissio predicationis crucis contra Turcos a legato sedis apostolice sancte fratri Gabrieli.

Incipit: Rudolphus Dei gratia episcopus Laventinus sanctissimi domini nostri pape referendarius et eiusdem ac sedis apostolice per inclitam nationem Alamanie nuncius orator et legatus… venerabili ac religioso fratri Gabrieli de Verona ordinis minorum… Cum sanctissimus in Christo pater et dominus noster dominus Pius divina providentia papa 2 ad publicandum bullam cruciatam per sanctitatem suam contra perfidissimos Theucros…

Explicit: …ut de eadem bulla cruciate eiusdem sanctissimi domini nostri pape plenior notitia habeatur, eam hic subicimus cuius tenor de verbo ad verbum sequitur et est talis.

 

F. 181r–188v [Bulla cruciata domini Pii pape II, Ezechielis prophete].

Datum: 1463.

Incipit: Pius episcopus servus servorum Dei universis et singulis Christi fidelibus salutem et apostolicam benedictionem. Ezechielis prophete magni sententia est. Venientem gladium nisi annunciaverit speculator animarum que perierint sanguinem de manibus eius requirendum fore. Quod veriti sancte memorie predecessores nostri Nicolaus quintus et Calixtus tercius ab eo tempore, quo Turchorum efferata rabies Constantinopolim expugnavit venturum ad interiora christianitatis hostilem gladium elevare non cessarunt…

Explicit: Da nobis victoriam de tuis hostibus, ut tandem recuperata Gretia per totam Europam dignas tibi cantemus laudes, tibique perpetuo serviamus et omnis terra te adoret et nomini tuo psallat in seculo seculorum. Amen.

Datum Rome apud sanctum Petrum anno incarnationis Domini millesimo quadringentesimo sexagesimo tercio undecimo kalendas novembris pontificatus nostri anno sexto.

Издание: Theiner A. Vetera Monumenta Historica Hungariam Sacram Illustrantia, Roma, 1860. Vol. I. P. 474–481.

 

F. 189v Ordinata per constitutos a karissimo domino Rudolfo episcopo Lavantino legato sede apostolice, etc, que observari debent in et circa negotium sancte cruciate in civitate Wiennense.

Incipit: Primo quod constituti predicatores habeant unum libellum qui conservetur apud dominum officialem et in quo infra scripta scribantur. Item crucesignati per presens qui adhuc votum super se habent…

Explicit: Item quod si quis adeo pauper sit, ut cum novem contribuere sufficientur pro uno cruce signando non posset, consideret quantum consumat per septimanam cum familia sua, et in cista reponat tantum.

 

F. 190r–194r Planctus civitatis Constantinopolitane per Turcos obtente. Epistola magistri Bernhardi cancellarii Salzburgiensis ad dominum episcopum Chiemensi [Chiemsee].

Datum: 1453.

Incipit: Bernardus de Kreyburg obsecutor humilis ecclesie Salzburgiensis dulcissimo suo patri reverendissimoque domino domino Silvestro episcopo chyemensi viro maturo et prudenti salutem et sua novissima memorare…

Explicit: Si tibi ea nimis quam velis est prolixa doleo ipsa mihi brevior est quam affectus cupit. Vale. Ex Salzburga X kal. augusti, anno etc LIII [1453].

Издание (частично): Jorga N., Notes et extraits pour servir à l’histoire des croisades au XV siècle. Quatrième série (1453–1476).

Bucarest, 1915. P. 54–56.

 

F. 194v–196v Copia de lamentabili obtente egregie civitate Constantinopolitane expugnatione per imperatorem teucrorum facta anno Domini 1453.

Datum: 1453.

Incipit: Ysidorus miseratione divina sacrosancte romane ecclesie episcopus Sabiniensis cardinalis Rutenus vulgariter appellatus universis et singulis Christi fidelibus has nostras litteras inspecturis salutem in Domino Ihesu Christo. Audite hoc omnes gentes, auribus percipite omnes qui habitatis terram, David ait propheta in sui prefatione psalmi…

Explicit:… et feliciter vivere et tale bravium et magnam hanc coronam a Deo dignemini suscipere. Datum Crete in domibus residentie nostre sub sigillo nostro quo utimur anno a nativitate Domini M CCC LIII die octavo iulii ponctificatus sanctissimi domini nostri Nicolai divina providentia pape quinti anno septimo.

Издание (сокращенная версия): Raynaldus O. Annales Ecclesiastici. Ab anno MCXVIII, ubi desinit cardinalis Baronius usque ad annum MDXXXIV continuati. Vol. 28. Bar‑le‑Duc, 1874. 1453, § 5–6.

 

F. 197r–197v [Epistola magistri Iohanni de Lastico (ordo hospitalis, magister ordinis in 1437–1454) de captione Constantinopoli].

Datum: 1453.

Incipit: Frater Iohannes de Lastico Dei gratia sacre domus hospitalis sancti Iohannis Iherosolimitami magister humilis pauperumque Ihesu Christi custos venerabili ac religioso in Christo nobis precarissimo sancti Iohanni Lösel prioratus nostre Alamannie… intimamus magnum Teucrum inimicissimum christianorum… ad urbem Constantinopolitanam habendam… sexcentis milibus pugnatorum obsedisse die XXIX mensis may…

Explicit: Et ideo non obstante prefato mandato volumus et sub eadem virtute sancte obedientie et penis premissis precipiendo mandamus, ut omnes preceptores et fratres dicti prioratus nostri apti armis personaliter ad conventum nostrum veniant salvis aliis clausulis premissis. Datum in nostro conventu Rhodi die XXIII mensis iuly anno prefate <1453>.

Издание отрывков: Jorga N., Notes et extraits pour servir à l’histoire des croisades au XV siècle. Seconde série. Bucarest, 1899. P. 520–521.

 

F. 198r–201r Bulle cruciata domini Nikolai pape quinti [Etsi ecclesia Christi].

Datum: 1453.

Incipit: Bulla indulgentiarum proficisci volentium contra Turcorum principem per sanctissimum dominum nostrum Nicolaum papam quintum concessarum anno pontificatus sui septimo, anno vero Domini M CCCC 53 pridie kalendas octobris.

Nicolaus episcopus servus servorum Dei ad perpetuam rei memoriam. Et si ecclesia Christi ipsum unigenitum Dei filium Ihesum Christum Dominum nostrum et nunc…

Explicit:…communitates vero per interdictum observare cogantur. Nulli ergo omni homini liceat… infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare …se noverit incursurum. Datum Rome apud sanctum Petrum anno incarnatione Domini M CCCC 53 pridie kalendas octobris pontificatus nostri anno septimo.

Издание: Diplomatarium svecanum Appendix. Acta pontificum svecia I. Acta cameralia/Ed. L. M. Baath. Stockholm, 1942–1957.

Vol. II, n° 1243.

 

F. 201r–202r Epistola Turcorum missa pape Nicolao quinto.

Incipit: Morbasam Hebey Bessy cum fratribus suis Careby et Luserbach imperatores Organey collaterales pugiles ac in partibus Achaie domini etiam magno sacerdoti romanorum iuxta merita dilectionem…

Explicit:…pertransire ad orientalem plagam presertim circa Dalmaticam et cetera visitare. Datum anno Machameti septingentesimo quandragesimo quinto introitu Heldey.

 

F. 202r–202v Epistola missa a Rodis ad Iherusalem (!) domino marchioni Friderico de Brannburg [Wrannenberg] de salvo conductu et ex parte Thurcorum.

Datum: 1453.

Incipit: Illustris princeps ac potens et magnifice domine nobis honorande cordiali salutatione premissa per religiosum in Christo nobis carissimum fratrem Gotfridum de Heimbach ordinis nostri…

Explicit:…ubi humane vires non sufficiunt qui vos ad nota custodiat et vostra comitiva ad hanc nostram urbem Rodi feliciter conducat. Datum Rodi in nostro conventu die ultima mensis iunii M CCC 53.

Французское резюме: Jorga N., Notes et extraits pour servir à l’histoire des croisades au XV siècle. Quatrième série (1453–1476).

Bucarest, 1915. P. 63.

 

F. 202v–208r Oratio facta a quondam doctore de rege pagano nomine Machumetus Turchi (?) qui avidissime nititur exstirpare fidem christianam ut postea patebit in prosequendo.

Datum: 1453.

Incipit: Incipit primo epistola ad regem. Ad serenissimum principem et invictissimum regem Alfunsum Nicolai Sagudini oratio edita in urbe Neapoli ultimo ianuarii M CCC LIII.

Pro munere publica ad me delato serenissime princeps et invictissime rex…

Explicit:…expliciunt que facta sunt quia nuper transierunt. Quid sequitur specta quia non sunt adhuc perfecta.

 

F. 208r–210v Bulla cruciata contra Turcos domini Calixti pape 1456 [Cum hiis superioribus annis].

Datum: 1456.

Incipit: Calixtus episcopus servus servorum Dei venerabilibus fratribus patriarchis, archiepiscopis, episcopis, electis nec non, dilectis filiis eorum in spiritualibus vicariis ac abbatibus, ceterisque ecclesiasticis personis vbilibus <:venerabilibus> per orbem christianum constitutis salutem et apostolicam benedictionem.

Cum hiis superioribus annis impius nominis christiani persecutor Turcorum tirannus post oppressam Constantinopolim civitatem in qua omnem genus crudelitatis exercuit…

Explicit:…et alios damnate secte machometane in partibus orientalibus sectatores


Поделиться с друзьями:

Двойное оплодотворение у цветковых растений: Оплодотворение - это процесс слияния мужской и женской половых клеток с образованием зиготы...

Таксономические единицы (категории) растений: Каждая система классификации состоит из определённых соподчиненных друг другу...

История развития пистолетов-пулеметов: Предпосылкой для возникновения пистолетов-пулеметов послужила давняя тенденция тяготения винтовок...

Папиллярные узоры пальцев рук - маркер спортивных способностей: дерматоглифические признаки формируются на 3-5 месяце беременности, не изменяются в течение жизни...



© cyberpedia.su 2017-2024 - Не является автором материалов. Исключительное право сохранено за автором текста.
Если вы не хотите, чтобы данный материал был у нас на сайте, перейдите по ссылке: Нарушение авторских прав. Мы поможем в написании вашей работы!

0.518 с.