Чередования в формах единственного числа

	p – p’	d – d ź	t – ć	z – ź	s – ś	r – rz	ł – l	st – ść	zd – ź d ź
M.	chłop	naród	kąt	wóz	pas	autor	artykuł	list	zjazd
Msc.	o chłopie	o narodzie	o kącie	o wozie	o pasie	o autorze	o artykule	o liście	o zjaździe

	ą – ę	ó – o	e – нуль звука	a – e (из э)
Им. – Вин.	błąd	stół	koniec	las
косвенные падежи	błęd u błęd o wi błęd e m o blędzi e błędzi e!	stoł u stoł o wi stoł e m o stol e stol e!	końc a końc o wi końc e m o końc u końc u!	lasu lasowi lasem o le si e le si e!

	Множественное число (liczba mnoga)
M.	chłopi	naródy	synowe	robotnicy	gołębi	konie	dworce	chłopcy
D.	chłopów	naródów	synów	robotników	gołębiów	koni	dworców	chłopców
C.	chłopom	naródom	synom	robotnikom	gołębiem	koniom	dworcom	chłopcom
B.	chłopów	naródy	synów	robotników	gołębi	konie	dworce	chłopców
N.	chłopami	naródami	synami	Robotnikami	gołębiami	końmi	dworcami	chłopcami
Msc.	o chłopach	o naródach	o synach	o robotnikach	o gołębiach	o koniach	o dworcach	o chłopcach
M.	chłopi!	naródy!	synowie!	robotnicy!	gołębi!	konie!	dworce!	chłopcy!

Именительный падеж (mianownik):

Окончание - i имеют существительные:

1) Лично-мужские с твёрдой основой. Перед -i происходит чередование согласных: ch ł op – ch ł opi, m ęż czyzna – m ęż czy ź ni.

2) Нелично-мужские с основой на g, k, ch: ptak – ptaki, poci ą g – poci ą gi.

	b – b’	p – p’	d – dź	t – ć	z – ź	r – rz	k – c	g – dz	ch – ś
Им. ед.	gołąb	chłop	sąsiad	student	Francuz	autor	robotnik	biolog	Czech
Им.мн.	gołębi!	chłopi	sąsiedzi	studenci	Francuzi	autorzy	robotnicy	biolodzy	Czesi

Окончание - y имеют существительные:

1) Нелично-мужские с твёрдой основой не на заднеязычный: kot – koty, dom – domy.

2) Лично-мужские с основой на заднеязычный и r. Перед этимологическим *i произошла мена согласных, а после отвердения новообразований i à y: geolog – geolodzy, doktor – doktorzy.

3) С суффиксом -ec: chłopiec – chłopcy, głupiec – głupcy.

Окончание - e имеют существительные:

1) Лично-мужские и нелично-мужские с мягкой основой: lekarz – lekarze, kraj – kraje.

2) Заимствованные слова на - a ns: kwadrans – kwadranse, alians – alianse.

3) С суффиксами –anin: mieszczanin – mieszczanie, włoszczanin – włoszczanie.

Окончание - owie имеют лично-мужские существительные:

1) Названия степеней родства: syn – synowie, wuj – wujowie, ojciec – ojcowie, m ąż – m ęż owie, stryj – stryjowie.

2) Названия лиц, занимающих высокое место в социальной иерархии: w ó dz – wodzowie, kr ó l – kr ó lowie, senator – senatorowie.

3) Обозначения званий: generał – generałowie, mistrz – mistrzowie, profesor – profesorowie.

4) Формы с основой на -n: opiekun – opiekunowie, patron – patronowie.

5) C суффиксом -ek: marszałek – marszałkowie, dziadek – dziadkowie, wujek – wujkowie, staruszek – staruszkowie.

Нерегулярные образования: rok – lata, człowiek – ludzie, tydzień – tygodnie, brat – bracia, ksiądz – księża.

Родительный падеж (dopiełnacz):

Окончание -ó w имеют существительные:

1) С основой на твердый согласный: pan – pan ó w, dom – dom ó w.

2) Некоторые существительные с основой на мягкий и отвердевший согласный: kraj – kraj ó w, ucze ń – uczni ó w.

Окончание - y имеют существительные с основой на отвердевший согласный: talerz – talerzy, w ąż – w ęż y.

Окончание - i имеют существительные с основой на мягкий согласный: go ść – go ś ci, nauczyciel – nauczycieli.

Винительный падеж (biernik):

У лично-мужских сущ. Им. = Род., у нелично-мужских – Им. = Вин.

Творительный падеж (narzędnik):

Основное окончание -ami. В некоторых случаях – -mi: gośćmi, liśćmi, ludźmi, braćmi, końmi, księżmi, pienięd z mi, przyjaci ół mi.

II склонение существительных (ед.ч.)

	Единственное число (liczba pojedyncza)
M.	jezioro	jabłko	pole	imię	pisklę	muzeum
D.	jeziora	jabłka	pola	imienia	pisklęcia	muzeum
C.	jezioru	jabłku	polu	imieniu	pisklęciu	muzeum
B.	jezioro	jabłko	pole	imię	pisklę	muzeum
N.	jeziorem	jabłkiem	polem	imieniem	pisklęciem	muzeum
Msc.	o jeziorze	o jabłku	o polu	o imieniu	o pisklęciu	o muzeum
M.	jezioro!	jabłko!	pole!	imię!	pisklę!	muzeum!
	Множественное число (liczba mnoga)
M.	jeziora	jabłka	pola	imiona	pisklęta	muzea
D.	jezior	jabełk	pól	imion	piskląt	muzeów
C.	jeziorom	jabłkom	polom	imionom	pisklętom	muzeom
B.	jeziora	jabłko	pole	imiona	pisklęta	muzea
N.	jeziorami	jabłkami	polami	imionami	pisklętami	muzeami
Msc.	o jeziorach	o jabłkach	o polach	o imionach	o pisklętach	o muzeach
M.	jeziora!	jabłka!	pola!	imiona!	pisklęta!	muzea!

Склонение существительных на –um

Liczba poedyncza

Liczba mnoga

M. muze-um techik-um muze-a techik-a D. muze-um techik-um muze-ów techik-ów C. muze-um techik-um muze-om techik-om B. muze-um techik-um muze-a techik-a N. muze-um techik-um muze-ami techik-ami Msc. o muze-um o techik-um o muze-ach o techik-ach

NB!

Иностранные слова на -о изменяются по твердой разновидности: palto – palta – paltu –...– w palcie, metro – metra – metru –... – w metrze.

Предложный падеж единственного числа:

Окончание -е имеют существительные с твердой основой (искл. g, k; ch): okno – na oknie, krzes ł o – na krze ś le. (Чередования!)

	b – b’	w – w’	m – m’	n – ń	d – dź	t – ć	r – rz	ł – l
Им. ед.	niebo	bogactwo	jarmo	kino	cudo	miasto	pióro	krziesło
Пр.ед.	o niebie	o bogactwie	o jarmie	o kinie	o cudzie	o mieście	o pórze	o krześle

Окончание -u имеют существительные:

1) С основой на мягкий согласный: zadanie – o zadaniu, imi ę – o imieniu.

2) С основой на отвердевший согласный: serce – o sercu, wybrze ż e – na wybrze ż u.

3) С основой на заднеязычный согласный: jab ł ko – o jab ł ku, lotnisko – na lotnisku.

Родительный падеж множественного числа:

Окончание нулевое имеют существительные:

1) С твердой основой: drzewo – drzew.

2) Некоторые с мягкой основой: uczucie – uczu ć.

3) Группы на -anie, -enie: mieszkanie – mieszkań.

4) Группы на -ę: dziewczę – dziewcząt.

Окончание - i имеют существительные с мягкой основой: narzędzie – narzędzi.

Окончание - y имеют существительные с основой на отвердевший согласный: wybrze ż e – wybrze ż y.

Окончание -ó w имеют одушевленные существительные с суффиксом - sk - (увеличительное значение): ch ł opisko «мужичище» – ch ł opisk ó w, kocisko «котище» – kocisk ó w. У таких же неодушевленных окончание нулевое: lapisko «лапища» – lapisk, domisko «домище» – domisk.

Окончание - y имеют существительные с основой на отвердевший согласный: talerz – talerzy, w ąż – w ęż y.

Окончание - i имеют существительные с основой на мягкий согласный: go ść – go ś ci, nauczyciel – nauczycieli.

Нерегулярные формы

	oko	ucho	dziecko

Множественное число

M. oczy uszy dzieci D. oczu – oczów uszu – uszów dzieci C. oczom uszom dzieciom B. oczy uszy dzieci N. oczami – oczyma uszami – uszyma dziećmi Msc. w oczach w uszach o dzieciach M. oczy! uszy! dzieci!

 

	Państwo «государство»	Państwo «супруги»
Им.	polskie państwo	państwo Nowakowie
Вин.	polskie państwo	państwa Nowaków
Пр.	o polskim państwie	o państwu Nowakach

III склонение существительных. Твердая основа.

	Liczba pojedyncza
M.	żon-a	drog-a	poet-a	Fredr-o	koleg-a
D.	żon-y	drog-i	poet-y	Fredr-y	koleg-i
C.	żoni-e	drodz-e	poeci-e	Fredrz-e	koledz-e
B.	żon-ę	drog-ę	poet-ę	Fredr-ę	koleg-ę
N.	żon-ą	drog-ą	poet-ą	Fredr-ą	koleg-ą
Msc.	o żoni-e	o drodz-e	o poeci-e	o Fredrz-e	o koledz-e
W.	żon-o	drog-o	poet-o	Fredr-o	koleg-o
	Liczba mnoga
M.	żon-y	drog-i	poet-y	Fredr-owie	koledz-y
D.	żon-□	dróg-□	poet-ów	Fredr-ów	koleg-ów
C.	żon-om	drog-om	poet-om	Fredr-om	koleg-om
B.	żon-y	drog-i	poet-y	Fredr-owie	koledz-y
N.	żon-ami	drog-ami	poet-ami	Fredr-ami	koleg-ami
Msc.	o żon-ach	o drog-ach	o poet-ach	o Fredr-ach	o koleg-ach

Чередования согласных

	k – c	g – dz	ch – sz	t – ć	d - dź
M.	książka	droga	mucha	poeta	woda
C. / Msc.	książce	drodze	musze	poecie	wodzie

 

	s – ś	z – ź	r – rz	sł - śl	st – ść	zn – źń
M.	masa	bluza	siostra	Wisła	artysta	ojczyzna
C. / Msc.	masie	bluzie	siostrze	Wiśle	artyście	ojczyźnie

NB! 1. В отличие от РЯ В.п.мн.ч. (B.l.mn.) одушевленных существительных совпадает с И.п.мн.ч. (M.l.mn.): mam siostry, widz ę kole ż anki.