Мектеп окуучуларынын республикалык олимпиадасы

МЕКТЕП ОКУУЧУЛАРЫНЫН РЕСПУБЛИКАЛЫК ОЛИМПИАДАСЫ

РЕСПУБЛИКАНСКАЯ ОЛИМПИАДА ШКОЛЬНИКОВ

III ЭТАП

Теориялык тур

Теоретический тур

ХИМИЯ

 

КЛАСС

 

1-КҮН

1 ДЕНЬ

Жыл

Маселе 10-1. Химия жана жашоо тиричилик. Тамак-аш кошмолору.

				∑балл
а	б	в	г	д
0,5	2,5	2,5	2,5
10б		10б	5б	30б

 

Тамак-ашка кошмолор азык заттардын туруктуулугун жана анын баалулугун сактоо үчүн колдонулат. Кээ бир популярдуу адабияттарда тамак-аш кошмолору маселен консервант Е*** же метилпарабен гормоналдык бузулууга же шишик ооруусуна, аллергияга же аш казандын бузулушуна ж.б башка натыйжаларга алып келиши мүмкүн деген каталыктарды кетирип ырастайт. Эреже катары ар бир кошмолорго “күндөлүк уруксат чеги” аныкталган, андан ашыкча болгондо терс таасирлерин тийгизет. Тамак-ашка кошмо катары колдонулган кээ бир заттар үчүн мындай чек (доза) дененин килограмм салмагына бир нече мг туура келет, маселен E250 — натрий нитрити, Е951 — аспартам же E330 — лимон кислота кошмолору үчүн дененин килограммына ондук үлүштөгү грамм туура келет.

Консервант Е***көптөгөн табигый мөмө – жемиштердин курамында кездешет жана уулуулук каситке ээ эмес. Кадимки эле алма бир нече Е затын кармайт.

Метилпарабен негизинен тамак-аш жана ошондой эле косметика өндүрүшүндө коопсуз кошулма экендигин көптөгөн изилдөөлөр көрсөттү. Абдан жогорку өлчөмдө Е***кошулмасы териге тийгенде аллергиялык кычышуу жана кызарышы байкалат.

Чындыгында, Е*** белгиленген чектен (дозадан) ашпаса адам баласы үчүн эч зыяны жок. Тамак-аш кошмосу Е*** антисептик жана грибокко каршы агент катары пайдаланылат жана жүз жылдан ашуун практикасы менен тамак ашты консервациялоодо колдонулуп келе жатат.

Е***консервантты төмөнкү схема боюнча алууга болот:

Схемадагы синтезди чечмелеп түшүндүрүп, Е***затынын түзүлүшүн аныктагыла. Эгерде ал зат күмүш күзгү реакциясына кирбесе, катализатор FeBr₃ катышуусунда бромдоо реакциясын жүргүзгөндө көбүнчө (преимущественно) бир моно бромтуундусун пайда кылса. ал эми массасы 1,000 г болгон Е***затын толук күйгүзгөндө көмүр кычкыл газын (1,285 л н.ш.) жана сууну (0,4426 г) пайда кылат. Е***затын 500 °С жогору ысытканда кайсы уулуу зат алынат?

 

Маселенин чыгарылышы

Решение задачи

1. Схемадагы 1-4 реакциялардын теңдемелерин жазгыла.

1. Напишите уравнения реакци в схемах 1-4.

а).. С₇Н₈ кайсы зат? Структуралык формуласын жазгыла.

а) Напишите структурную формулу -С₇Н₈ и назовите его

а) Формуласы C₇H₈ болгон эң жөнөкөй ароматтык бирикме - бул толуол.

а) Самое простое ароматическое соединение с формулой C₇H₈ – это толуол. 0,5б

б) Айлануудагы 1- реакциянын теңдемесин жазгыла.

б) Напишите 1- реакцию в цепочке. См. схему.

 

б) Фридель-Крафтстын толуолду алкилдөө реакциясы AlCl₃ катышуусунда жүрөт натыйжада орто или пара изомерлери пайда болушу мумкyн. Бирок кобунчо п-изомери басымдуулук кылат. Схеманы карагыла..

б) В результате алкилирования толуола по Фриделю-Крафтсу в присутствии катализатора AlCl₃ возможно образование орто- или пара-изомера. Однако преимущественно пара-изомер образуется

2,5б.

в) кычкыл чөйрөдө окистенүү (2-реакция).

в) окисление в кислой среде (2- реакция).

в) Окистенүүнүн биринчи этабында пара-окситолуол алынат. Cхеманы карагыла в) Первая реакция окисления приводик к образованию пара-окситолуола. См. схему.2,5б

г) окистенүүнун экинчи этабынын реакциясын жазгыла (3-реакция).

г) напишите реакции окисления (3-реакция).

Окистенүүнүн кийинки этабы кислотага алып келет, себеби акыркы зат кычкылтектин 3 атомун кармап турат.

Дальнейшая окисления должна приводить к кислоте, поскольку конечный продукт содержит три атома кислорода. 2,5б

д) Этерификация реакциясын жазгыла.

д)Напишите реакции этерификации.

Акыркы стадиясы – жөнөкөй этерификация реакциясы. Схеманы карагыла.

Маселе. Органикалык химия

 

						Σ балл
а	б

Органикалык заттар X (М = 26 г/моль) жана Y (М = 60 г/моль) катализатордун катышуусунда таасир этишип, М = 86 г/моль болгон Z затын берет. Z заты бром суусун түссүздөндүрүп, W затын пайда кылат, бирок күмүш кычкылынын аммиактагы эритмеси менен аракеттенишпейт. Z заты кычкыл суу эритмеде гидролизденет, гидролизден алынган V заты бром суусун түссүздөндүрбөйт, бирок күмүш кычкылынын аммиактагы эритмеси менен «күмүш күзгү» реакциясын берет жана жалгыз органикалык продукт катары аммонийдин ацетаты Q алынат.

· X, Y, Z, W,V, Q бардык заттардын формулаларын жана маселеде көрсөтүлгөн реакциялардын теңдемелерин келтиргиле.

· Z затын полимерлөөдөн алынган кеңири таралган клейдин алынышын жана аталышын жазгыла.

 

Задание. Органическая химия

 

Взаимодействие органических веществ X (М = 26 г/моль) и Y (М = 60 г/моль) в присутствии катализатора дает вещество Z (М = 86 г/моль). Вещество Z обесцвечивает бромную воду, образуя соединение W, однако, он не реагирует c аммиачным раствором оксида серебра. В кислом водном растворе Z гидролизуется, причем продукты гидролиза V не обесцвечивают бромную воду, но реагируют с аммиачным раствором оксида серебра, давая реакцию «серебряное зеркало» и ацетат аммония Q, в качестве единственного органического продукта.

· Приведите формулы всех веществ X, Y, Z, W,V, Q а также уравнения упомянутых в задаче реакций.

· Напишите получение и название популярного клея, получаемого при полимеризации Z.

Маселенин чыгарылышы

Решение задачи

Талкулоочу суроолор:

Обсуждаемые вопросы:

1. а) Х затын аныктагыла.

а) Определите вещество Х.

б) Y затын аныктагыла.

б) Определите вещество Y.

а) Молярдык массасы М = 26 г/моль болгон X органикалык заты – бул ацетилен деп белгилесек болот.

а) Органическое вещество X с такой малой молярной массой М = 26 г/моль существует только одно – это ацетилен. 1б

б) молярдык массасы М = 60 г/моль боюнча Y уксус кислотасы деп божомолдосо болот.

б) вещество Y с молярной массой М = 60 г/моль – это и есть уксусная кислота. 1б

2. “Z” бирикмесинин алуу реакциясынын теңдемесин жазгыла. Кандай аталат?

2. Напишите уравнение реакции получение соединения “Z”. Как называется?

Уксус кислотасы катализатордун катышуусунда ацетилен менен аракеттенищип, Z затын б.а. винилацетаттыпайда кылат. Схеманы карагыла. Уксусная кислота в присутствии катализатора взаимодействует с ацетиленом образует вещество Z, называетсявинилацетат. См. схему реакций. 4б

3. Z затынын бром суусу менен туссуздонуп W затын пайда кылуу реакциясынын теңдемесин жазгыла.

3. Напишите уравнение реакции обесцвечивания продукта Z водным раствором брома с образованием W.

 

Z затында кош байланыш болгондуктан бром суусу менен аракеттенишип, натыйжада W затын пайда кылат. Схеманы карагыла.

Вещество Z имеет двойную связь который при взаимодействии с бромной водой дает соответствующее соединение W. См. схему реакций. 4б

 

 

4. Z продуктусунун кислоталык гидролизинин негизинде аралык V затынын пайда болуу реакциясынын теңдемесин жазгыла.

4. Напишите уравнение реакции образования промежуточного продукта V в результате кислотного гидролиза продукта Z.

 

Z затынын кислоталык гидролизинин натыйжасында уксус кислотасы жана енол пайда болот ал тез эле уксус альдегидине V өтөт. Напишите уравнение реакции.

Гидролиз Z дает уксусную кислоту и енол, который быстро превращается в уксусный альдегид V. См.схему 4б

 

5. V затынын күмүштүн оксидинин аммиактагы эритмеси менен болгон жана Q затынын пайда болушунун реакциясынын теңдемесин жазгыла.

5. Напишите уравнение реакции соединения V с аммиачным раствором оксида серебра и образование вещества Q.

 

V заты күмүштүн оксидинин аммиактагы эритмеси менен кумуш кузгу реакциясына кирип Q аммоний ацетатын пайда кылат. Вещества V взаимодействует аммиачным раствором оксида серебра (“серебрянное зеркало”) с образованием единственного органического соединения – ацетата 4б

6. Z бирикмесинин полимерлөө реакциясынын теңдемесин жазгыла жана аны атагыла.

6. Напишите уравнение реакции полимеризации соединения Z и назовите его

Z затын полимерлөө реакциясынын натыйжасында кеңири таралган клей - поливинилацетат (ПВА) пайда болот

. Популярный клей, получаемый при полимеризации Z называется - поливинилацетат или ПВА

. 2б

Маселе 10-3.

	2а	2б		4а	4б				∑
									29 б

 

Жардыруучу зат (Ок - порох) – көп компоненттүү катуу жарылуучу абдан көп сандагы жылуулук энергиясы жана газ түрүндөгү продуктыларды бөлүп чыгаруу менен сырттан келген кычкылтектин катышуусуз туташ күйүүгө закон ченемдүү мүмкүнчүлүгү бар аралашма. Ок (порох) аскер максатында ок атуучу курал үчүн, гранаттардын жабдыктары үчүн, тоо кендерин жардырууда пайдаланылган. Жардыруучу заттын эки түрү бар: аралашма (анын ичинде эң көп тараганы – түтүндүү жардыруучу зат же кара жардыруучу зат жана нитроцеллюлозалык жардыруучу зат (түтүнсүз деп айтылчу).

Түтүндүү жардыруучу зат аскер максатында ок атуучу курал үчүн, гранаттардын жабдыктары үчүн, тоо кендерин жардырууда пайдаланылган.

1885- жылы М.Бертло орус химиги Л.Н.Шишков менен бирдикте жардыруучу зат күйүү процессин изилдешкен жана анын курамын жакшыртышкан. Алар тарабынан эгерде жардыруучу затта массасы боюнча калий селитрасынын өлчөмү күкүрт жана көмүрдүн өлчөмүнөн 4,64 эсе ашык болсо, күкүрттүн өлчөмү көмүрдүн өлчөмүнөн 1,23 эсе жогору болсо, анда 1кг ушундай жардыруучу зат күйгөндө 641 ккал жылуулук бөлүнүп чыгып, 216л (н.ш.) газ пайда болоору такталган.

По́рох — многокомпонентная твёрдая взрывчатая смесь, способная к закономерному горению параллельными слоями без доступа кислорода извне с выделением большого количества тепловой энергии и газообразных продуктов. Различают два вида пороха: смесевые (в том числе самый распространенный — дымный, или черный порох) и нитроцеллюлозные (т. н. бездымные).

Дымный порох использовался в военных целях для огнестрельного оружия, снаряжения гранат, подрыва горных пород.

В 1885 г М.Бертло совместно с русским химиком Л.Н.Шишковым исследовали процессы горения дымного пороха и оптимизировали его состав. Ими было установлено, что если содержание калийной селитры в порохе в 4,64 раза превышает содержание серы и угля по массе, а содержание серы в 1,23 раза превышает содержание угля, то при сгорании 1 кг такого пороха выделятся 641 ккал теплоты и образуется 216 л (н.у.) газов.

1. Бертло жана Шишков сунуштаган жардыруучу заттын курамын эсептегиле (масс.%).

1. Рассчитайте состав пороха, предложенного Бертло и Шишковым (масс.%).

 

жардыруучу затта калийдин селитрасынын өлчөмү (калийдин нитраты): Содержание калийной селитры (нитрата калия) в порохе составляет: 4,64:(4,64+1) = 0,823 или 82,3%. 1б Күкүрттүн же көмүрдүн өлчөмү: Содержание серы и угля, соответственно - 17,7%. Көмүрдүн өлчөмү Содержание угля - 17,7:(1,23+1) = 7,94(%).1б Күкүрттүн өлчөмү Содержание серы - 17,7 - 7,94 = 9,76 (%). 0,5б Жардыруучу затта (порох) селитра, күкүрт жана көмүрдүн молярдык катышы: Молярное соотношение селитры, серы и угля в порохе составляет: Ν (KNO3): ν (S): ν (C) = 82,3/101: 9,76/32: 7,94/12 = 0,815: 0,305: 0,662 = 2,67:1:2,17 = 16,02:6:13,02 (округляя до целых чисел, соотношение составит: 16KNO3 + 6S + 13C). 1,5 б

2 а. Бертло жана Шишков боюнча жардыруучу заттын күйүү реакциясын жазгыла (абанын кычкылтеги бул күйүүдө катышпаганын эске алгыла).

2 б. Жоопторду эсептөөлөр менен тастыктагыла.

2 а. Напишите реакции горении дымного пороха по Бертло и Шишкову (учтите, что кислород воздуха в этом горении не принимает участия).

2 б. Ответ обоснуйте расчетами

2 а.16KNO3 + 6S + 13C = 5K2SO4 + K2S + 2K2CO3 + 11CO2 + 8N2 2б Можно определить сумму коэффициентов газообразных продуктов горения. Күйүүнүн газ түрүндөгү продуктыларынын коэффициенттеринин суммасын аныктаса болот. Баштапкы заттын массасы: Масса исходных веществ:16 *101 + 6 * 32 + 13*12 = 1964 г. 0,5б Реакцияда газ түрүндөгү продуктылардын көлөмү: Объем газообразных продуктов в реакции: 216 *1964/1000 = 424 л; 1б Реакциянын газ продуктыларынын саны: Количество газовых продуктов реакции: 424/22,4 = 18,9 19 моль. 1б Негизги газ продуктылары азот Основными газовыми продуктами могут быть азот (16: 2 = 8 моль реакциянын тендемесинде, в уравнении реакции), 0,5б Көмүртектин (IV) кычкылы СО2 оксид углерода (IV) СО2 (до 13 моль реакциянын тендемесинде, в уравнении реакции) 0,5б Реакция боюнча 19 моль газ, По реакции образуется 19 моль газа, Анда бул - тогда это - 8 моль азот (N2), 11 моль CO2 (калган 2 моль катуу калдыкта болот, К2СО3 менен байланышкан – 2 моль). (остающиеся 2 моль будут в твердом остатке, связанными в K2CO3 – 2 моль). 0,5б Катуу калдыкта дагы 12 моль калий болот, алар күкүрт менен байланышканга талап кылынат (калийдин сульфаты жана калийдин сульфиди формасында дагы, себеби аралашканда бардык күкүрттү сульфатка которуу үчүн кычкылдандыруучу аздык кылат). В твердом остатке будет еще 12 моль калия, которые потребуются для связывания серы (как в форме сульфата калия, так и сульфида калия, так как окислителя в смеси недостаточно для перевода всей серы в сульфат). Биз азоттун пайда болушунда 16х5=80 электрон сарпташыбыз керек: При образовании азота мы должны затратить 16х5 = 80 электронов: N+5 + 5 e = N0, 1б көмүртекти кычкылдандырууда 13х4=52 электрон бошотууга болот. при окислении углерода можно освободить 13х4 = 52 электрона: C0 - 4e = C+4, 1б дагы 28 электрон күкүрттүн реакциясында пайда болушу керек. Бардык күкүрттү сульфатка чейин кычкылдандырганда 6х6=36 электрон пайда болмок, б.а. сульфатты күкүрттүн бардыгы эмес, 5 молу гана пайда кылат жана ушул учурда калийдин сульфидинин молу пайда болот (6х5=30, 30-2=28, бул электрондук баланска толук туура келет). еще 28 электронов должно быть образовано в реакциях серы. При окислении всей серы до сульфата образовалось бы 6х6 = 36 электронов, то есть не вся сера образует сульфат, а только 5 моль и при этом образуется моль сульфида калия (6х5 =30; 30-2 = 28, что вполне соответствует электронному балансу). Кычкылтектин материалдык балансынан ушуга окшош жыйынтыкка келсе болот. Калий нитратынын 48 моль кычкылтектин атомунан газ фазасында 22 моль атому СО2 де болот. 6 моль кычкылтектин атому калий карбонатынын курамында катуу калдыкта болот, анда сульфаттын пайда болушуна 48-22-6=20 калат; реакцияда 20:4=5 моль калий сульфатыболот. Калий жана күкүрттүн балансысы боюнча дагы 1 моль калийдин сульфиди пайда болушу мүмкүн. К аналогичному выводу можно прийти, исходя из материального баланса кислорода. Из исходных 48 моль атомов кислорода нитрата калия в газовой фазе будут 22 моль атомов в CO2, 6 моль атомов кислорода будут в твердом остатке в составе карбоната калия, тогда на образование сульфата остается 48 -22 - 6 = 20; 20: 4 = 5 - моль сульфата калия образуется в реакции. По балансу калия и серы можно определить, что еще может образоваться 1 моль сульфида калия.2б

 

3. Бул реакциянын жылуулук эффектисин эсептегиле (1кал=4,18Дж).

3. Рассчитайте тепловой эффект этой реакции (1 кал = 4,18 Дж).

реакциянын жылуулук эффектиси: 641х1,964=1259 (ккал) же 1259х18=5262кДж. 2б тепловой эффект реакции составляет:

4а. Түтүндүн курамында түстү эмне аныктайт?

4а. Что в составе дыма может определять окраску?

Түстүн болушу жарылгыч заттын газынын курамында калийдин болушу менен түшүндүрүлөт. Окраска определяется присутствием ионов калия в газовой фазе в составе пороховых газов. 1б

4б. Эмне үчүн түтүн «асманга көтөрүлгөн»?

4б. Почему дым поднимается “к небесам?

Түтүн – Жардыргыч заттын (порох) күйүшүнөн пайда болгон катуу продуктылардын конденсациясынын жыйынтыгы (түсү ак). Экзотермикалык реакция учурунда жогорку температуранын эсебинен жогору көтөрүлөт. Дым - результат конденсации твердых продуктов горения пороха (сам по себе белый). Поднимался вверх за счет высокой температуры продуктов при экзотермической реакции. 1б

5. Тажрыйбалуу эксперттер жардыргыч заттын жыты боюнча (детективдик адабияттарда) бул курал жакынкы убакытта атууга пайдаланылгандыгын аныкташкан (жардыргыч заттын түтүнүнүн негизинде). Жардыргыч заттын калдыгындагы кайсы зат (күйүк, ыш) бул жытты берет?

5. Опытные эксперты по запаху ствола (см. детективную литературу) могут определить было ли использовано данное орудие для стрельбы (зарядами на основе дымного пороха) в недавнее время. Что в остатках дымного пороха (нагаре) придает этот запах?

 

«Күйүк» - жардыргыч заттын күйүшүнүн реакциясынын продуктыларынын катуу калдыктары. Калийдин сульфиди гана билинээрлик жытка ээ. Сульфиддин гидролизинин жыйынтыгында пайда болгон күкүрттүү суутектин жыты (же абанын көмүр кычкыл газы менен таасир этишинде). “Нагар” - твердые остатки продуктов реакции горения пороха. Заметным запахом обладает только сульфид калия. Запах сероводорода, который образуется в результате гидролиза сульфида (или взаимодействия с углекислым газом воздуха): K2S + H2O KHS + KOH 1б KHS + H2O KOH + H2S 1б

 

6. Эгер биз жардыргыч заттын катуу калдыктарын (күйүк, ыш) белгилүү санда чогулта алсак, кайсы кошулмалар экенин көрсөткүлө.

6. Если бы мы смогли собрать твердые остатки дымного пороха в заметном количестве (нагар) укажите что за соединения?

Катуу калдык - K2S калийдин сульфидинен башка бул K2CO3,калийдин карбонаты, K2SO4калийдин сульфаты жана ыш түрүндөгү таза көмүртек. Твёрдые остатки, помимо K2 S сульфида калия, — это, прежде всего, K2CO3карбонат калия, K2SO4 сульфат калия и чистый углерод в виде сажи. 3б

7. Сиз кайсы химиялык реактивдер менен сунушталган жардыргыч заттын күйүү теӊдемесинин тууралыгын тастыктай аласыз?

7. Какими химическими реакциями Вы бы могли подтвердить верность предложенного уравнения горения пороха?

Катуу калдыкта алардын катышуусун далилдөө үчүн сууда эритсе болот. Алынган суюктукка барийдин нитратынын ашык эритмесин куйса, пайда болгон ак чөкмө барийдин сульфатын жана карбонатын камтып жүрүшү мүмкүн. Для доказательства их присутствия в твердом остатке продукты горения можно растворить в воде. К полученному раствору прилить избыток раствора нитрата бария, образующийся белый осадок может содержать сульфат и карбонат бария. K2SO4 + Ba(NO3)2 = BaSO4 + 2KNO3 1,5б K2CO3 + Ba(NO3)2 = BaCO3 + 2KNO3 1,5б Сульфид эритмеде калат, чөкмөнү бөлүп алгандан кийин коргошундун нитратынын таасири менен аныктаса болот (же жездин нитраты менен коргошундун сульфидинин (жездин) кара чөкмөсүнүн пайда болушу менен). Сульфид остается в растворе, и после отделения осадка может быть обнаружен при действии нитрата свинца, или нитрата меди по образованию черного осадка сульфидов свинца (меди): K2S + Pb(NO3)2 = PbS + 2 KNO3 1,5б Алынган чөкмөнү (чыпкалагандан же декантациялангандан кийин) туз кислотасынын эритмеси менен тазаласа (обработка) болот, газдын бөлүнүп чыгышы карбонаттын бардыгын көрсөтөт, туз кислотасында эрибеген чөкмө сульфаттын бардыгын көрсөтөт: Полученный осадок (после фильтрования или декантации) можно обработать раствором соляной кислоты, выделение газа свидетельствует о присутствии карбоната, а остающийся нерастворимым осадок в соляной кислоте - о наличии сульфата: BaCO3 + 2HCl = BaCl2 + CO2↑ +H2O 1,5б

Маселе 10-4.

						∑
				12х1,5=18

Келтирилген схемада Х элементинин кошулмаларынын айлануулары шифрленген. Реакцияларда ушул элементти кармап жүргөн бир нече заттар пайда болушу мүмкүндүгүнө көңүл бургула. элементу X – это газ А.

X элементине жооп берген жөнөкөй зат – бул А газы.

Задача 10-4. На приведенной схеме зашифрованы превращения соединений элемента Х. Обратите внимание, что в реакциях может получаться и несколько веществ, содержащих данный элемент – тогда на схеме приведено только одно из них.

Известно, что простое вещество, отвечающее элементу X – это газ А.

1. Е заты дагы сары түстөгү газ болуп саналат.

1.Вещество Е также является газом желтого цвета.

Желтый газ Е – диоксид хлора, ClO2 1б

 

2. Б кошулмасы француз химигинин наамына аталган

2.Соединение Б названо в честь французского химика.

соединение Б, названное в честь французского химика – бертолетова соль (KClO3). 1б

3. Ж заты үч элементтен: кычкылтектен (30,0 масс.%), калийден (36,7 масс.%) жана Х тен турат. 3.Вещество Ж состоит из трех элементов: кислорода (30,0 масс.%), калия (36,7 масс.%) и Х.

Определим вещество Ж. Пусть соединение содержит один атом калия, тогда справедлива пропорция: Определим вещество Ж. Пусть соединение содержит один атом калия, тогда справедлива пропорция: 39 – 36,69% 16х – 30,03% Тогда х = 2 Үчүнчү элементти аныктайбыз: Определим третий элемент: 39 – 36,69% Y – (100 – 36,69 – 30,03) = 33,28% Y = 35,45 г/моль. 2б

4. Х элементин аныктагыла.

4.Определите элемент Х

Элемент Х – хлор, 1б

 

 

5. А – Ж заттарынаныктагыла,келтирилгенбардык реакциялардын теңдемелерин жазгыла.

5. Определите вещества А – Ж, напишите уравнения всех приведенных реакций

А ® Б 3Cl2 (А) + 6KOH = 5KCl + KClO3 (Б) + 3H2O Б ® В 4KClO3 (Б) = 3KCl + KClO4 (В) В ® Г KClO4 (В) = KCl (Г) + 2O2 Г ® А 10KCl (Г) + 8H2SO4 + 2KMnO4 = 5Cl2 (А) + 2MnSO4 + 6K2SO4 + 8H2O Б ® Е 2KClO3 (Б) + H2C2O4 = 2ClO2 (Е) + 2KHCO3 В ® А KClO4 (В) + H2SO4 +7HCl = 4Cl2(А) + KHSO4 + 4H2O Г ® Д KCl (Г) + H2SO4 = HCl(Д) + KHSO4 Ж ® А KClO2 (Ж) + 4HCl = 2Cl2 (А) + KCl + 2H2O Е ® Ж 2ClO2 (Е) + 2KOH (PbO) = KClO3 + KClO2 (Ж) + H2O Е ® А 2ClO2 (Е) = Cl2 (А) + 2O2 Д® А 14HCl(Д) + K2Cr2O7 = 3Cl2(А) + 2KCl + 2CrCl3 + 7H2O Ж® Д 2KClO2 (Ж) + H2SO4 = 2HCl (Д) + K2SO4 + 2O2 12х1,5=18б

6. А затынын дагы кандай аталыштары белгилүү?

6.Какие названия газа А Вам известны?

газ А – Cl2 - «галоген» 1б

Задача 10-5. электрохимия

				∑
				12 б

Өз алдынча реакция жүрүүчүэлектрохимиялык чынжырдын:

Представьте схематически электрохимическую цепь, в которой самопроизвольно протекает реакция:

Сг₂0₇²⁺ + 6Fe²⁺ + 14Н⁺ = 2Сг³⁺ + 6Fe³⁺ + 7Н₂0.

1. схемасын көрсөткүлө

1. представьте схематически

Pt │ Fe3+, Fe2+ ││Сr3+, Cr2O72-, H+ │ Pt 3б

2. Маалыматтарды колдонуп 25^оС чынжырдын стандарттык ЭКК эсептегиле

2. Вычислите по справочным данным при 25^оС стандартную ЭДС цепи

Электрдик чынжырдын ЭЭК оңдогу жана солдогу электроддордун потенциалдарынан алынат. ЭДС этой цепи складывается из электродных потенциалов правого и левого электродов: Е° = Е°R - Е°L =1.33-0.771 = 0.559 В. 3б

3.Стандарттык Гиббс энергиясын ∆G⁰ эсептегиле

3.Расчитайте стандартную энергию Гиббса ∆G⁰

∆r G ° = -nFE° = -6• 96500• 0.559 = -323661 Дж моль-1=-323.7 кДжмоль-13б

4.Реакциянын тең салмактуулук константасын К_a аныктагыла

4. Определите константу равновесия К_aреакции.

= = 5.431056 3б

Төмөндө электроддук потенциалдын маанилери көрсөтүлгөн:

Справочные данные электродных потенциалов приведены ниже:

МЕКТЕП ОКУУЧУЛАРЫНЫН РЕСПУБЛИКАЛЫК ОЛИМПИАДАСЫ